Nasze stowarzyszenie działa i działać będzie

XXVIII Seminarium Antropologiczne Polsko-Amerykańskiego Towarzystwa odbyło się jesienią 2022 roku. W sali konferencyjnej Greenpoint Public Library na Greenpoincie wystąpiło – w formie hybrydowej: wirtualnie i personalnie – siedmiu prelegentów, którzy mówili o zagrożonych tubylczych językach i bardzo aktualnych problemach emigracji w Stanach Zjednoczonych. Było to bardzo ciekawe seminarium, które przyciągnęło grupę zainteresowanych osób. A więc jest to sygnał, że Towarzystwo Etnograficzne jednak wciąż działa.

Działa i działać będzie. Seminaria organizowane są raz w roku. Spotykamy się też przy innych okazjach. Mieliśmy jedynie przerwę z powodu pandemii w roku 2020. Bardzo mi zależy na tym, aby ta organizacja istniała i działała. W dzisiejszych czasach, kiedy mamy internet, zoom i możliwość komunikowania się na dystans, łatwiej jest zaprosić gości, spotkać się i porozmawiać. Podczas naszego ostatniego spotkania mieliśmy gościa z Alaski – doktora Matthew Moscickiego Spellberga, który jest dziekanem w Outer Coast College w Sitka, a pani profesor Izabela Wagner przemawiała do nas z włoskiej wyspy Sardynia. Tak naprawdę to pandemia otworzyła nam drzwi na świat. Kto wie, czy dzięki tym nowym technicznym możliwościom nasze seminaria nie będą atrakcyjniejsze i nie będą przyciągać więcej zainteresowanych osób. Oczywiście, że jest bardzo przyjemnie, kiedy spotkamy się w jednej sali, siedzimy obok siebie i możemy słuchać oraz zadawać pytania i łatwiej prowadzić dyskusję.

Poprzednie, 27. seminarium odbyło się w 2021 roku w Polsce. Dlaczego akurat w Warszawie? Czy było to inne seminarium od tych organizowanych przez lata w Bibliotece Publicznej w Ventnor City, w stanie New Jersey, czy 26. Seminarium w Brooklyn Public Library na Brooklynie?

Seminarium to odbyło się rok temu, 28 października. Wzięło w nim udział naprawdę dużo zainteresowanych osób. Zorganizowaliśmy je we współpracy z Ośrodkiem Studiów Amerykańskich Uniwersytetu Warszawskiego.

Program seminarium był bardzo różnorodny i ciekawy. Prezenterzy złożyli raport o badaniach archeologicznych w rejonie Mesa Verde, prowadzonych przez Radosława Palonkę i jego studentów z Uniwersytetu Jagiellońskiego. Adam Piekarski opowiedział o etnograficznych pionierach Lewisie i Clarku, których zadaniem było nie tylko znalezienie wodnej drogi do Pacyfiku, ale również badanie i dokumentowanie napotykanych kultur tubylczych na zachodzie Ameryki. Justyna Laskowska-Otwinowska przedstawiła swoje dociekania na temat politycznej roli muzyki ludowej w Ameryce Łacińskiej. Anna Słupianek prezentowała rozważania o fenomenie kultury Chaco, Cezary Cieślak przemyślenia na temat konfliktów w rejonie Mezoameryki w okresie prekolumbijskim, a Jolanta Gach refleksje na temat niedocenianego dziedzictwa kulturowego Amazonii. Mirosław Sprenger zajął się okresem wczesnorezerwatowym wśród narodów Wielkich Równin, a szczególnie niejednoznaczną rolą tworzonej wówczas policji indiańskiej.

W trakcie seminarium odbyła się uroczystość przekazania Bibliotece OSA pokaźnego zbioru książek Andrzeja Wali – założyciela i wieloletniego prezesa Polsko-Amerykańskiego Towarzystwa Etnograficznego. Decyzję taką podjęła Barbara Wala, żona Andrzeja, po jego śmierci 13 marca 2018 roku. Barbara, wraz z przyjaciółmi Andrzeja, uczestniczyła w tej ceremonii.

Andrzej pozostawił po sobie okazały zbiór pozycji (ponad 500) na temat kultur amerykańskich Indian i historii Stanów Zjednoczonych. Interesował się szczególnie historią kolonialną USA, stosunkami administracji brytyjskiej z narodami rdzennymi we wczesnym okresie kolonialnym oraz narodami indiańskimi ze Wschodniego Wybrzeża. Jego księgozbiór jest znakomitym źródłem dla wszystkich zajmujących się tym tematem. Wiele prac historycznych i etnologicznych na temat Delawarów, Lenni Lenapów i innych narodów ze wschodnich stanów USA to pozycje unikalne.  Oczywiście w tym bogatym zbiorze nie brakuje także prac na temat innych narodów indiańskich i tytułów podejmujących problemy współczesności. Spora część księgozbioru dotyczy kultur Ameryki Łacińskiej – kultur prekolumbijskich i współczesnych.

Uroczystość przekazania zbiorów była szczególnie wzruszającym punktem programu. Przemówienia i wspomnienia o Andrzeju na długo pozostaną w pamięci uczestników tego wydarzenia. Jesteśmy pewni, że w tak dobrym domu jak Biblioteka OSA księgozbiór będzie służył badaczom przez lata.

Odchodzą wspaniali ludzie, zmieniają się realia, w jakich przychodzi wam funkcjonować, ale chyba nie zmieniła się wasza misja?

Polsko-Amerykańskie Towarzystwo Etnograficzne im.  Bronisława Malinowskiego – Polish-American Ethnological Society (PAES/PATE) zostało powołane do życia w 1976 roku. Jego misją od początku było propagowanie i popularyzowanie tematyki oraz problemów, jakimi zajmuje się antropologia kulturowa, a także poszerzanie wiedzy na temat grup etnicznych zamieszkujących Stany Zjednoczone, ze szczególnym uwzględnieniem Indian i Polonii amerykańskiej. Staramy się również popierać i prowadzić badania naukowe w tej dziedzinie.

28. seminarium – zgodnie z opiniami jego uczestników – było bardzo ciekawe, wniosło dużo wiedzy. Kto pomógł Pani – oprócz męża Tomasza – zorganizować to spotkanie? Czy w 2023 roku zostanie zorganizowane kolejne?

Oczywiście. Będziemy chcieli je zorganizować ponownie w Greenpoint Public Library.Dzieje się coraz więcej w naszej organizacji i zainteresowanie kulturami tubylczymi rośnie. Coraz więcej książek autorów tubylczych jest tłumaczonych na język angielski i polski. Dlatego jest o czym mówić.

Przejęłam kierownictwo PAES/PATE po Andrzeju Wali i jego duch wciąż jest nade mną. Gdybym nie starała się, aby stowarzyszenie normalnie funkcjonowało, szło do przodu, to pewnie duch Andrzeja zacząłby mnie straszyć po nocach. W zorganizowaniu 28. seminarium bardzo mi pomogły panie Izabela Barry, która od lat pracuje w Brooklyn Public Library, i Ewa Sukiennik-Maliga (przed laty pracowała w „Nowym Dzienniku”). Wsparły mnie też duchowo, za co serdecznie im dziękuję.

Czy osoby zainteresowane historią i kulturą Indian mogą uczestniczyć w seminariach i w innych spotkaniach? Kto może zostać członkiem waszego stowarzyszenia?

Jesteśmy otwarci i każda zainteresowana osoba może uczestniczyć w naszych spotkaniach. Również chętnie nawiążemy współpracę z osobami głodnymi wiedzy o narodach zamieszkujących ziemię amerykańską. Aby zostać członkiem PAES/PATE należy skontaktować się z nami. Od czterech lat siedzibę mamy w Fort Leee, NJ. Osoby zainteresowane współpracą mogą nas znaleźć na stronie internetowej: www.paespate.net. Tam można się wpisać i przysłać do mnie e-mail. Mamy też swój profil PAES/PATE na Facebooku.  

Rozmawiał Janusz M. Szlechta

Polsko-Amerykańskie Towarzystwa Etnograficzne

tel. (978) 821-3455

www.paespate.net

e-mail: PolishAmericanEthnoSociety@gmail.com