Odkrywanie Peru (cz. 6)

Janusz M. Szlechta

Wyprawa „Peru Express + Linie Nazca” trwała 15 dni. Rozpoczęła się 6, a zakończyła 20 października 2023 roku.

DZIEŃ 11. PONIEDZIAŁEK, 16 PAŹDZIERNIKA. ZWIEDZANIE CUSCO

Cusco to słynne święte miasto Inków, dawna stolica ich państwa, zwanego Krainą Czterech Stron Świata. Wciąż jest to miasto bardzo urokliwe, które zachowało liczne pozostałości kolonialne w architekturze. Można długo spacerować jego ulicami i znajdować ciekawe przykłady zdobnictwa.

Zwiedzanie rozpoczęliśmy od klasztoru Zakonu Dominikanów (El Convento de Santo Domingo). Hiszpańscy koloniści zbudowali go na terenie Coricancha, najważniejszej świątyni Inków w stolicy imperium – Świątyni Słońca. Kronikarze opisują, że wnętrze inkaskiej świątyni oszałamiało bogactwem – stały tam rzeźby kobiet i zwierząt naturalnej wielkości, wykonane całe ze złota. Nawet drzewa na patio i łany zboża były pozłacane. Ściany pokryto taflami złota, wysadzanymi szmaragdami i turkusami. Wszystko to zostało zniszczone przez hiszpańskich barbarzyńców, którzy złoto zagrabili dla siebie, a bezcenne arcydzieła wysłali do Hiszpanii, gdzie zostały przetopione. W ciągu 500 lat klasztor był trzy razy zniszczony w wyniku trzęsień ziemi, ale inkaskie ściany ocalały – a to dlatego, że doskonale dopasowane są bloki skalne, tworzące pochyłe ściany. W klasztorze zwiedziliśmy pinakotekę z obrazami z XVII i XVIII wieku oraz wnętrze kościoła. Zwiedziliśmy także dziedziniec i otaczające go obiekty. Mogliśmy podziwiać już tylko resztki ocalałych ścian świątyni Inków, pozostawione na dziedzińcu klasztoru. Trafiliśmy też do kaplicy, w której znajdują się zdjęcia naszego papieża, św. Jana Pawła II oraz Matki Bożej Częstochowskiej.

Z klasztoru przeszliśmy do centrum miasta, czyli Plaza de Armas. Za czasów Inków było to centrum ich stolicy i symboliczny środek imperium, otoczony pałacami. Odbywały się tu ważne uroczystości. To tutaj, wkrótce po opanowaniu Cusco przez Hiszpanów, zginął ostatni władca inkaskiego imperium Tupaca Amaru. W samym sercu Plaza de Armas stoi jego pomnik.

To tutaj znajduje się również najważniejszy zabytek w Cusco – bazylika archikatedralna Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny (Catedral Basílica de la Virgen de la Asunción). Jej budowę Hiszpanie rozpoczęli w 1560 roku, a zakończyli w 1654. Wznieśli ją na fundamentach pałacu ósmego władcy królestwa Inków – Wirakoczy. Katedra reprezentuje styl będący mieszaniną hiszpańskiego renesansu z domieszkami cech inkaskich: wszystkie rzeźby figuralne ubrane są w stroje wyszywane złotem i srebrem, a posąg Matki Boskiej ubrany jest w strój inkaski, czyli bogatą suknię w kształcie trójkąta – jest to nawiązanie do kultu gór. Najważniejszym obiektem kultu dla mieszkańców Cusco jest obraz Pana Jezusa od Trzęsień Ziemi, który obnoszony jest podczas miejskiej procesji w czasie świąt wielkanocnych. W 1650 roku, podczas powtarzających się trzęsień ziemi, obraz ten obnoszony był po mieście i według mieszkańców uchronił je przed zniszczeniem. W świątyni zwraca uwagę również ołtarz wykonany z czystego srebra oraz obrazy zawierające zaskakujące elementy związane z peruwiańską kulturą. Wisi tu jedyny na świecie obraz przedstawiający ostatnią wieczerzę, podczas której Jezus i apostołowie raczą się świnką morską z papryką i andyjskim serem – popularnym peruwiańskim przysmakiem.

Katedra tworzy duży kompleks z przylegającymi do niej dwoma kościołami: kościołem Triumfu (Iglesia del Triunfo) – symbolem zwycięstwa Hiszpanii nad Imperium Inków oraz kościołem Świętej Rodziny (Iglesia de la Sagrada Familia). W 1983 roku katedra została wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.

Po zakończeniu zwiedzania katedry poszliśmy do Historical Museum of Cusco Casa del Inca Garcilaso de la Vega, znajdującego się przy skrzyżowaniu ulic Garcilaso i Heladeros. Muzeum mieści się w domu znakomitego pisarza i kronikarza Cusco – Garcilaso de la Vega Chimpuocllo. Budynek pochodzi z końca XVI i początku XVII wieku i był zamieszkiwany przez Garcilaso do 1560 roku, kiedy to wrócił z Hiszpanii. Tutaj znajdują się unikatowe zbiory dokumentów i artefaktów z czasów królestwa Inków, ale też przedinkaskich. Zbiory przedhiszpańskich archeologicznych dóbr kultury ukazują rozwój kulturowy Andów, obejmujący wszystkie epoki cywilizacji andyjskiej. Można oglądać dzieła malarstwa i rzeźby z tzw. szkoły Cusco, wśród których znajdują się dzieła Diego Quispe Tito, Pabla Chillitupy i El Maestro de Almudena. Godne uwagi są także dzieła rzeźbiarskie, wśród nich pięć płaskorzeźb włoskiego jezuity Bernardo Democritusa Bittiego oraz rzeźba „Chrystusa Ukrzyżowanego”, która była obecna podczas skazania przez Hiszpanów i rozczłonkowania króla Inków Tupaqa Amaru II na głównym placu Cusco.

Po południu, już w ramach indywidualnego zwiedzania, kilka osób z naszej grupy postanowiło udać się na największy indiański jarmark – Mercado de San Pedro. Jarmark robi wrażenie, bo stoisk z różnymi atrakcjami jest mnóstwo i większość pod dachem. Można tu kupić wszystko, a nawet jeszcze więcej: liczne pamiątki, kapelusze, zioła, wyroby włókiennicze, ale przede wszystkim niezliczone ilości różnego rodzaju jedzenia. Dałem się skusić i kupiłem kapelusz ze skóry, podobny do tych, jakie nosili kowboje. Dziewczyny kupiły sweterki z wełny z lamy i inne damskie stroje. Oczywiście spróbowaliśmy też, jak smakuje sok z kilku owoców i marchewek wielkości cukinii. Nie ulega wątpliwości, że Mercado de San Pedro to fascynujący targ. Drugiego takiego w Peru podobno nie ma.

DZIEŃ 12. WTOREK, 17 PAŹDZIERNIKA. UNIKALNY MURAL W CUSCO

To był dzień dla nas. Mogliśmy spokojnie, bez pośpiechu, zajrzeć do sklepów, dokonać zakupów. Mieliśmy też czas na to, aby pospacerować uliczkami po mieście i zobaczyć więcej wspaniałych miejsc. Mirek zaprosił mnie na pyszną kawę i ciacho do kwiaciarni Kintu (tak, w kwiaciarni można było zamówić sobie kawę). Mieliśmy trochę czasu, aby podzielić się wrażeniami. Myślę, że miesiąc by nie wystarczył, aby naprawdę zaprzyjaźnić się z tym miastem.

Kiedy spacerowałem ulicami, przyciągnął moją uwagę ogromny mural. Już wcześniej go dostrzegłem, ale teraz mogłem go obejrzeć z bliska i zrobić zdjęcia. Okazuje się, że wielki historyczny mural, namalowany na budynku przy Avenida El Sol, niecałe 500 metrów od Plaza de Armas, to jedna z największych atrakcji kosmopolitycznego miasta Cusco. Jest to dzieło malarskie o długości 50 metrów i wysokości 6 metrów. Graficznie syntetyzuje 3 tysiące lat historii Peru, od początków do apogeum imperium Inków i ery nowożytnej. Ze względu na swoje rozmiary uznany został za „największy mural Ameryki Południowej”.

Na muralu można zobaczyć pięć etapów historii Peru. W pierwszej części widać zaśnieżone góry, laguny i inne byty naturalne, które są ważnymi bogami dającymi życie. Druga część przedstawia konsolidację i rozwój imperium Inków. Są tu widoczne sceny rzeźbienia ogromnych kamieni, budowania mostów ze słomy i tarasów dla rolnictwa. Trzecia część muralu pokazuje upadek imperium Inków w wyniku najazdu Hiszpanów. Widać wojownika powodującego śmierć Inków, którzy bronili się kamienną bronią. Przedstawia także wizerunek hiszpańskiego żołnierza kradnącego złotą lamę i innego żołnierza porywającego andyjską kobietę.

Czwarta część muralu ilustruje proces niepodległości; można zobaczyć bunt prekursora José Gabriela Condorcanqui, znanego jako Tupac Amaru II, przeciwko Hiszpanom; był torturowany przez cztery konie, które ciągnęły każdą część jego ciała w przeciwne strony. Według autora, te cztery zwierzęta reprezentowały cztery najważniejsze byty królestwa: kościół, koronę, siłę zbrojną i właścicieli ziemskich.

Piąta i ostatnia część muralu przedstawia rozwój przemysłowy niezależnego Cusco; pokazuje ludzi tnących owczą wełnę, patrzących optymistycznie w przyszłość, której symbolem jest tęcza ginąca na horyzoncie.

Wielkim artystą, który wykonał ten mural, jest Juan Bravo Vizcarra. Pracował nad nim przez dziewięć miesięcy. Mural został oficjalnie odsłonięty 22 czerwca 1992 roku.

CDN

ZDJĘCIA: JANUSZ M. SZLECHTA