Renesans kościoła św. Antoniego z Padwy w Jersey City

Wojtek Maślanka

Uroczyste poświęcenie kościoła św. Antoniego z Padwy odbyło się w niedzielę, 14 stycznia, i cieszyło się dużym zainteresowaniem wśród wiernych skupionych wokół tej parafii. Konsekracji dokonał kardynał Joseph Tobin, który był także głównym celebransem okolicznościowego nabożeństwa. Tę specjalną mszę św. koncelebrowało z nim kilku kapłanów, m.in. proboszcz ks. kanonik Józef Urban, ks. dr Tomasz Mazurek, ks. Jacek Napora, ks. Andrzej Bielak oraz ks. Eustace Edomobi. Wzięli w niej udział także goście specjalni, wśród których byli m.in.: konsul generalny Adrian Kubicki, radny z Jersey City James Solomon, a także Jadzia Kopala reprezentująca Główny Komitet Parady Pułaskiego.

Uczestnicy ceremonii poświęcenia odrestaurowanej świątyni byli nie tylko pod wielkim wrażeniem jej obecnego wyglądu, ale także całej liturgii i udziału w niej kardynała Josepha Tobina. Arcybiskup diecezji Newark wygłosił bardzo ciekawe kazanie oraz często wykorzystywał polskie słowa, a nawet zdania. Wykazał się także dużą znajomością polskiej kultury, a nawet tradycyjnych polskich potraw. Wierni z New Jersey doskonale o tym wiedzą, dlatego też na początku mszy św. został powitany po staropolsku – chlebem i solą.

Kardynał Joseph Tobin był pod wielkim wrażeniem obecnego stanu kościoła św. Antoniego z Padwy w Jersey City. Zwrócił na to uwagę podczas kazania i jednocześnie wyraził wdzięczność, zwracając się do ks. kanonika Józefa Urbana po polsku: „Bóg zapłać, ks. proboszczu”. Słowa podziękowania przekazał także podczas późniejszego spotkania w parafialnym audytorium, gdzie odbyło się doroczne spotkanie opłatkowe. Była to także okazja do wyrażenia wdzięczności zarówno w stronę arcybiskupa diecezji Newark jak i proboszcza parafii św. Antoniego z Padwy w Jersey City.

„Ksiądz Józef Urban zapisał się jako legenda odbudowy naszej świątyni oraz kościoła Cudownego Krzyża w Jersey City, ale nie tylko, ponieważ budował kościoły na różnych kontynentach podczas pracy misyjnej” – przypomniała w swoim przemówieniu w audytorium Bogusława Huang, dyrektorka Polskiej Szkoły Dokształcającej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Jersey City.

„Ks. proboszczu, za dobre uczynki Pan Bóg niebem płaci, a tych zapewne masz już dużo zapisanych 'na górze’ w złotej księdze. Szczęść Boże w realizacji następnych projektów w naszej parafii za wstawiennictwem św. Antoniego, czego życzą parafianie, oraz błogosławieństwa Bożego w rozpoczętym nowym roku” – podkreśliła pani Bogusia. Takich życzeń i gratulacji było o wiele więcej. Życzenia składali sobie wzajemnie także uczestnicy spotkania, bowiem miało ono „opłatkowy” charakter. Nie brakowało wspólnego kolędowania, a na zakończenie uczniowie, absolwenci i nauczyciele z Polskiej Szkoły Dokształcającej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Jersey City zaprezentowali świąteczny program artystyczny.

SŁOWA UZNANIA I WDZIĘCZNOŚCI

Zarówno wierni, zaproszeni goście, jak i kapłani byli pod wrażeniem nie tylko odrestaurowanego kościoła św. Antoniego z Padwy, ale także konsekracyjnej mszy św. W swoich wypowiedziach podkreślali też znaczenie i determinację jej proboszcza, ks. kanonika Józefa Urbana w staraniach związanych z remontem i odbudową kościoła. Na pewno ceremonia ponownego poświęcenia tej zabytkowej świątyni pozostanie na długo w ich pamięci.

„Była to przepiękna i podniosła uroczystość. Cieszyliśmy się obecnością ks. kardynała Josepha Tobina, a zwłaszcza tego, że jako pasterz odpowiedzialny za wszystkie kościoły diecezji Newark mógł na własne oczy zobaczyć, ile pracy i zaangażowania włożyli parafianie, a przede wszystkim ks. Józef Urban, w odnowienie tego kościoła. I to nie tylko w sposób materialny, ale także duchowy – podkreślił w rozmowie z „Nowym Dziennikiem” ks. dr Tomasz Mazurek, wikariusz parafii Our Lady of Mount Carmel w Jersey City i wykładowca w Seton Hall University. – Bardzo ważne jest to, że kardynał Joseph Tobin modlił się dzisiaj razem z nami, a także spotkał się z parafianami po mszy św. Mam nadzieję, że jego obecność wzmocni całą wspólnotę parafialną, która poczuje się przez to bardziej odpowiedzialna za ten kościół i jego trwanie w przyszłości” – dodał ks. Mazurek, który czasami również posługuje w tej parafii wspomagając tym samym jej proboszcza w pracy kapłańskiej.

Podobne spostrzeżenia miał konsul generalny Adrian Kubicki.

„Bardzo się cieszymy z obecności kardynała Josepha Tobina. Jest to osoba o bardzo dużej znajomości polskiej kultury. Nie tylko w dużej mierze rozumie język polski i do jakiegoś stopnia się w nim porozumiewa, ale też poprzez swoje częste wizyty w Polsce i bezpośrednią współpracę z papieżem Janem Pawłem II miał on okazję poznać dużą część polskiej kultury. Również w diecezji Polacy nie są mu obcy, więc bardzo się cieszę, że był z nami na tej wspaniałej uroczystości jako gość honorowy. Myślę, że to dobry znak i dodatkowa inspiracja dla społeczności polonijnej w Jersey City” – stwierdził polski dyplomata.

Konsul generalny zwrócił też uwagę na ogromny wysiłek ks. kanonika Józefa Urbana i członków prowadzonej przez niego parafii, jaki wszyscy włożyli w remont kościoła, który ich skupia i łączy. „Dlatego z mojej strony mogę wyrazić tylko słowa bardzo głębokiego uznania i podziękowania za to, że zarówno ta świątynia, jak i domy oraz budynki parafialne znów będą służyły Polakom i Polonii nie tylko w ich rozwoju duchowym i praktykowaniu religii, ale też w rozwijaniu i dalszym promowaniu polskiej kultury, również wśród młodych ludzi. To jest ogromne dzieło, które na pewno pozostanie na wiele lat” – podkreślił Adrian Kubcki. Dodał, że w czasach, kiedy parafie i różne wspólnoty parafialne przeżywają kryzysy, a nawet zamykają się lub konsolidują, takie dzieło, jakim jest gruntowne odrestaurowanie kościoła i doprowadzenie go do ponownej świetności, może służyć za wzór do naśladowania i świecić przykładem dla innych.

„Ogromne podziękowania dla proboszcza, ks. kanonika Józefa Urbana, który osiągnął to dzięki specyficznej dla siebie oraz pozytywnej zawziętości i upartości, a przede wszystkim dzięki pracy, ponieważ on był osobiście w ten remont zaangażowany – zaznaczył polski dyplomata. – Reprezentuje on to pokolenie proboszczów, które niestety jest już coraz rzadziej spotykane. Bardzo się cieszymy, że jednak tacy kapłani jak on dalej działają w polskich parafiach, które jeszcze są i się rozwijają” – stwierdził Adrian Kubicki.

Konsul generalny zwrócił też uwagę na pozareligijne znaczenie kościoła św. Antoniego z Padwy w Jersey City. „Jest ona ważna nie tylko z uwagi na Polaków tutaj mieszkających i do niej przynależących. Jest to parafia, która w symboliczny sposób ma pod swoją pieczą i jurysdykcją pomnik Katyński, miejsce pamięci o ofiarach reżimu sowieckiego, ale także bardzo ważny symbol integrujący Polonię i bardzo ważny – szczególnie obecnie – symbol okrucieństw wojennych” – zaznaczył dyplomata. Dodał też, że pełniła ona także ważną rolę podczas walki o ocalenie monumentu dłuta mistrza Andrzeja Pityńskiego na Exchange Place.

„To było jedno z miejsc, gdzie spotykali się obrońcy walczący o ten pomnik, gdy nad nim wisiały czarne chmury. Są nawet dzisiaj między nami osoby, które były w tę walkę zaangażowane” – podkreślił konsul generalny. Jedną z nich był właśnie ks. kanonik Józef Urban. Była też Bogusława Huang, obecna prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych, jak również wielu jego innych członków.

Radości z zakończenia remontu kościoła i jego konsekracji nie krył także główny architekt tego dzieła – proboszcz parafii św. Antoniego z Padwy.

„Jestem bardzo dumny z efektów pracy, jaką wnieśli ze mną parafianie w odnowienie tego kościoła zarówno w sposób materialny, jak i duchowy” – podkreślił ks. kanonik Józef Urban. W rozmowie z „Nowym Dziennikiem” powrócił pamięcią do swoich początków w tym miejscu.

„Kiedy przybyłem do tej parafii ponad 20 lat temu, to były w niej puste ławki, w niektórych mszach uczestniczyło trzech, czasem pięciu, a innym razem około dziesięciu wiernych. Wydawało mi się wtedy, że nic nie da się z tym zrobić. Jednak z Bożą pomocą, krok po kroku, parafia ta stała się ważnym ośrodkiem duszpasterskim i obecnie jest przykładem dla całego społeczeństwa w Jersey City. Może nie jest najliczniejsza, ale za to odgrywa coraz większą rolę – podkreślił z dumą jej proboszcz. – Kosztowało mnie to bardzo dużo pracy i trudu, ale miałem wiele błogosławieństwa od Boga i św. Antoniego, patrona tego kościoła, który ze zrujnowanego miejsca stał się piękną świątynią” – dodał ks. kanonik Józef Urban.

Remont budynku, tylko jeśli chodzi o jego wnętrze, kosztował milion dolarów. Poza tym w ostatnich latach jego gospodarz wyremontował także plebanię, dwa domy parafialne, wieże, dach i dzwonnice. Finanse na te kosztowne prace pozyskał z wynajmu pomieszczeń parafialnych i budynku po byłym katolickim liceum, w którym od kilku lat mieści się Montessori School.

„Nie chciałem prosić wiernych o pieniądze na remonty i nigdy nie prosiłem, ponieważ miałem odpowiedni dochód. W tej chwili parafia jest w bardzo dobrym stanie technicznym, finansowym i duchowym. Oczywiście pracujemy nad tym, żeby było jeszcze lepiej” – podkreślił ks. Józef Urban. Obecnie najbardziej zależy mu na wiernych, których liczba należących do parafii św. Antoniego z Padwy cały czas się powiększa.

„Pojawiają się nawet ludzie z Westville, NJ, a także hinduscy wierni. Przychodzą, bo jak mówią, w naszej świątyni czuje się prawdziwego Ducha Bożego, którego brakuje im w nowoczesnych kościołach” – wyjaśnia kapłan dodając, że bardzo się cieszy, że udaje mu się przyciągać ludzi do parafii. Ma jeszcze wiele pomysłów dotyczących jej rozwoju, ale jest już w wieku emerytalnym i nie wie, jak długo będzie mógł jeszcze zarządzać tą wspólnotą.

„Jeśli kardynał zechce mnie tu zostawić, to z przyjemnością będę realizował swoje plany, a jeśli będzie miał inną wolę, to przejdę na emeryturę. Jednak nie wyobrażam sobie bezczynnego życia, bo ja jestem stworzony do pracy” – stwierdził proboszcz dodając, że ma nadzieję, iż jeszcze parę lat będzie mógł pełnić swoją posługę w parafii św. Antoniego z Padwy.

SAKRALNY ZABYTEK

Kościół św. Antoniego istnieje od 1884 roku i jest najstarszą polską świątynią w stanie New Jersey. Został wybudowany ze składek mieszkańców Jersey City, którzy początkowo należeli do parafii św. Stanisława Biskupa i Męczennika na Manhattanie, ale w związku z problemami z dojazdem, postanowili ufundować kościół w swojej okolicy.

Przed laty parafia św. Antoniego była bardzo prężna, a w czasach największej świetności należało do niej 15 tys. wiernych. Działała przy niej szkoła podstawowa oraz liceum św. Antoniego, a nawet teatr, który znajdował się przy Newark Avenue. Zabytkowe wnętrze kościoła zdobi piękny marmurowy ołtarz, który został wykonany we Włoszech. Z kolei witraże zostały zrobione w Monachium w Niemczech. Wewnątrz świątyni znajduje się także bardzo dużo pięknych mozaik.

Wielkie znaczenie dla wiernych ma oryginalny, drewniany krzyż, który ocalał z pożaru w 1895 roku i nie został uszkodzony przez ogień, mimo że spłonął wówczas cały kościół. Ludzie modlą się klęcząc przed nim, ponieważ uważają, że ma cudowną moc. Składają tam także swoje wota dziękczynne za otrzymane łaski i uzdrowienia. Do ważnych zabytków należy ambona, z regulowaną wysokością jej zadaszenia w zależności od wysokości kapłana, co wpływa na akustykę podczas wygłaszania kazania. Wykonał ją kanadyjski architekt Rod Messmer i chroniona jest specjalnym patentem.

Znajduje się tam również kaplica z obrazem Matki Bożej Częstochowskiej, przy odsłanianiu którego – tak jak na Jasnej Górze – pojawia się specjalna muzyka. Wewnątrz świątyni jest również wiele zabytkowych figurek i obrazów. Dzięki staraniom ks. Józefa Urbana kościół św. Antoniego został wpisany na listę amerykańskich zabytków.

W 140-letniej działalności parafii św. Antoniego w Jersey City było kilku proboszczów, którzy na trwałe wpisali się w jej historię. Na pewno należą do nich: ks. Aleksander Michnowski, który powiększył drewniany kościół oraz spowodował, że liczba parafian wzrosła z 500 to 10 tysięcy, ks. Bolesław Kwiatkowski, który odbudował kościół po wielkim pożarze w 1895 roku oraz utworzył szkołę parafialną, ks. prałat Ignacy Szudrowicz, któremu wierni zawdzięczają wspaniały marmurowy ołtarz wykonany w gotyckim stylu, czy też ks. Leon Hak, dzięki któremu zostało utworzone liceum – St. Anthony’s High School.

Do tego grona na pewno należy również zaliczyć księdza kanonika Józefa Urbana – bo jak twierdzą obecni parafianie – to właśnie dzięki niemu kościół św. Antoniego nadal istnieje i dobrze prosperuje. W dodatku, mimo groźby likwidacji w 2001 roku, świątynia ta nie tylko przetrwała pod okiem obecnego gospodarza, ale również odzyskała swój blask, została odrestaurowana i zabezpieczona prawnie, bowiem jako zabytek nie może być wyburzona. Dodatkowo ks. Józef Urban cały czas odbudowuje duchowo tę parafię pomimo dużego exodusu Polaków z Jersey City. Modli się również za wszystkich parafian, którzy powrócili do Polski lub zmienili miejsce zamieszkania.