Nowa tablica na pomniku katyńskim w Jersey City

Wojtek Maślanka

Nowa tablica z wiadomościami wyjaśniającymi ideę pomnika upamiętniającego około 22 tys. polskich ofiar mordu dokonanego przez sowiecką Rosję w lesie katyńskim i jego okolicach w 1940 roku została umieszczona na północnej stronie cokołu monumentu wykonanego przez nieżyjącego już mistrza Andrzeja Pityńskiego. Została zainstalowana 6 sierpnia, w dniu zaprzysiężenia nowego prezydenta Polski Karola Nawrockiego, byłego prezesa Instytutu Pamięci Narodowej.

Proces związany z tym projektem był bardzo skomplikowany i czasochłonny. Sprawy formalne zajęły pomysłodawcom i wykonawcom ponad rok.

„W tym czasie odbyło się wiele spotkań z radnymi Urzędu Miasta Jersey City, a tekst znajdujący się na tablicy konsultowany i sprawdzany był przez Instytut Pamięci Narodowej, Rutgers University oraz historyków” — wyjaśniła „Nowemu Dziennikowi” Bogusława Huang, prezes Komitet Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych. Poza tym na wniosek radnego Richarda Boggiano — jednego z głównych obrońców pomnika Katyń 1940 została uchwalona przez Radę Miasta Jersey City rezolucja aprobująca projekt instalacji nowej tablicy na pomniku Katyń 1940 oraz zamieszczony na niej tekst. Powierza ona również sprawy wykonawcze Komitetowi Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych.

^{Widok na monument katyński z odrestaurowanymi tablicami / Foto: NICOLE MAŚLANKA}

„To wielka satysfakcja dla naszego komitetu, który w 2018 roku zaistniał publicznie i uwieńczył skuteczną walkę o pomnik, który nie pozwoli zapomnieć o tych, którzy zginęli w Katyniu w 1940 roku” — podkreśliła z dumą Bogusława Huang. Zapewniła również, że oficjalne odsłonięcie nowej tablicy odbędzie się 21 września, podczas uroczystości rocznicowych związanych z napaścią Rosji na Polskę oraz z atakami terrorystycznymi na World Trade Center.

Nowa tablica została zaprojektowana i wykonana w podobny sposób jak wszystkie inne znajdujące się na cokole monumentu oraz idealnie wkomponowała się w całość. Również te wcześniejsze tablice nabrały nowego, świeżego oblicza. To za sprawą renowacji, jakiej zostały poddane na początku ubiegłego miesiąca. Inicjatorem i fundatorem prac restauracyjnych również był Komitet Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych, a wykonawcą ekspert tego typu robót — Janusz Kudełko. Sprawy formalno-prawne związane z przygotowaniem do tej akcji zajęły kilka miesięcy.

^{Tablice zainstalowane na północnej stronie cokołu. U góry i na samym dole znajdują się odrestaurowane tablice, a w środku najnowsza, której oficjalne odsłonięcie zaplanowane jest na 21 września / Foto: NICOLE MAŚLANKA}

„Podczas jednej z rozmów dotyczących tablic znajdujących się na pomniku pan Janusz wyraził chęć ich odrestaurowania, co było bardzo chwalebną propozycją z jego strony. Zgłosiłam tę inicjatywę do Urzędu Miasta Jersey City z prośbą o uzyskanie pozwolenia. Ze strony władz miejskich wymagane było przedstawienie uprawnień pana Janusza oraz jego wcześniejszych projektów i eksponatów, które odrestaurował. Wymagania te zostały spełnione i zaakceptowane przez architekta miejskiego, który również zaakceptował wykonanie tych prac przez eksperta Janusza Kudełkę” — wyjaśniła Bogusława Huang. Dodała, że pomagał mu w tym polonijny działacz Jerzy Śliwowski.

Odnowienie m.in. złotych napisów umieszczonych na tablicach zostało wykonane 5 sierpnia. Z ramienia Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych wykonawcom robót restauracyjnych asystowała Bogusława Huang wraz z Reginą Klimczuk.

„Pomagałyśmy także ekipie Exchange Place Alliance w porządkowaniu przestrzeni wokół pomnika po imprezie związanej z pokazem fajerwerków, jaki tam miał miejsce poprzedniego dnia. Udzielałyśmy również turystom informacji na temat zbrodni w Katyniu w 1940 roku, bowiem wiele osób z różnych państw było zainteresowanych historią, którą upamiętnia pomnik” — wspominała prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych.

Dodała, że zorganizowane grupy turystów z Polski, które przychodziły zobaczyć dzieło dłuta śp. Andrzeja Pityńskiego doskonale znały wiadomości na temat akcji obrony tego monumentu w 2018 roku, kiedy to burmistrz Jersey City Steven Fulop chciał go początkowo usunąć z Exchange Place, a później przenieść w inne miejsce.

„Kierowali w naszą stronę słowa podziękowania za walkę w obronie pomnika i jego ochronę” — podkreśliła z dumą Bogusława Huang.

^{Ekipa renowacyjna wraz z grupą turystów z Polski odwiedzających pomnik Katyń 1940 / Foto: ARCHIWUM KOPKiOH}

Na zakończenie rozmowy z „Nowym Dziennikiem” Bogusława Huang wyraziła słowa wdzięczności skierowane w stronę Janusza Kudełki oraz Jerzego Śliwowskiego za odrestaurowanie tablic zainstalowanych na cokole monumentu katyńskiego. Obaj panowie są członkami organizacji Wolność i Solidarność, a także inicjatorami pomnika Bohaterów Walki o Niepodległość po 1944-45 roku i Solidarności, który 22 września ub. r. został odsłonięty w Amerykańskiej Częstochowie.