O paszport z orzełkiem ma być trudniej. Zmiany w nadawaniu obywatelstwa obejmą cztery filary

Bezpieczeństwo, lojalność wobec państwa, test obywatelski i dobra znajomość języka polskiego – to cztery filary zmian w nadawaniu obywatelstwa polskiego cudzoziemcom, które w piątek przedstawiono w MSWiA. Resort na 27 października zapowiedział debatę na temat nadawania polskiego obywatelstwa.

Wiceminister Maciej Duszczyk zaznaczył, że zmiany muszą być kompleksowe, a resort brał pod uwagę doświadczenia innych państw. – Wzięliśmy pod uwagę wszystkie doświadczenia międzynarodowe, zarówno testu obywatelskiego, jak i długości i konieczności pobytu, nie tylko i wyłącznie z państw europejskich, ale również z całego świata – powiedział.

Dodał, że MSWiA chciałoby, żeby ten akt prawny został przyjęty „olbrzymią większością w parlamencie”.

Wskazał też na podstawowe kwestie regulujące przyznawanie polskiego obywatelstwa.

– Pierwsza to jest kwestia pobytu. Cudzoziemcy mają różne ścieżki pobytowe w Polsce. Mogą być czasowo, mogą być na stałe, mogą być rezydentami długoterminowymi Unii Europejskiej. Ponadto mamy przecież wszystkie przepisy dotyczące swobodnego przypływu osób w ramach UE i tutaj tak naprawdę niewiele zmieniamy – powiedział Duszczyk.

Wyjaśnił, że resort chce się zastanowić czy np. w przypadku repatriacji nie powinno wprowadzić się jakiegoś krótkiego okresu pobytu w Polsce przed możliwością potwierdzenia obywatelstwa polskiego. – Bardzo podobnie w przypadku Karty Polaka. To jest wniosek Ministerstwa Spraw Zagranicznych – stwierdził Duszczyk.

Przypomniał, że obecnie możliwość ubiegania się o kartę obywatelstwa dla osób posługujących się Kartą Polaka wynosi rok. W jego ocenie okres ten powinien zostać wydłużony – na przykład do trzech lat.

Odnosząc się do drugiego filaru przekazał, że oświadczenie o lojalności to rozwiązanie, które funkcjonuje w wielu państwach. – Chodzi o to, że np. działasz na rzecz wrogiego nam państwa, (…) złamałeś tę lojalność w stosunku do państwa polskiego, w związku z tym to obywatelstwo będzie ci odebrane – wyjaśnił Duszczyk.

Mówiąc o teście obywatelskim, który jest np. stosowany w Danii, zapowiedział, że będzie się on składał z trzech części. Pierwsza to test wielokrotnego wyboru składający się prawdopodobnie z 30 pytań, który ma sprawdzić, czy dana osoba orientuje się w kwestii historii, relacji społecznych, z którymi mamy do czynienia w Polsce. Kolejne pięć pytań to sprawdzenie, czy dana osoba wie, co się wydarzyło w Polsce przez ostatnie pół roku. Ostatnią częścią testu mają być pytania otwarte dotyczące wartości.

Wiceszefowa MSWiA Magdalena Roguska poinformowała, że w związku z planowanymi zmianami, w resorcie przygotowywana jest debata na temat nadawania polskiego obywatelstwa. Zaproszone na nią są „wszystkie siły polityczne w parlamencie”, a także prezydent Karol Nawrocki. W debacie mają uczestniczyć także m.in. przedstawiciele MSZ i Urzędu do Spraw Cudzoziemców.

Roguska oceniła, że na sprawę nadawania polskiego obywatelstwa „powinniśmy spojrzeć z szerszego punktu widzenia niż tylko kwestia jednego terminu”.

– Będziemy dyskutować 27 października o tych kwestiach, będziemy rozmawiać o być może innych propozycjach, które się pojawią. Jesteśmy na to otwarci, jesteśmy do tego gotowi i na koniec tej debaty musimy na pewno przedstawić spójne stanowisko. (…) Chodzi nam o bardzo szerokie poparcie dla tego projektu – powiedziała.

Projekt nowelizacji ustawy o nadawaniu obywatelstwa ma zostać przedstawiony po debacie i uzgodnieniach, także z przedstawicielami prezydenta Nawrockiego.

Propozycję wydłużenia z trzech do 10 lat minimalnego okresu nieprzerwanego pobytu w Polsce do uzyskania obywatelstwa polskiego skierował do Sejmu prezydent Karol Nawrocki. Własny projekt zapowiedziało również PiS.

Resort wielokrotnie zwracał jednak uwagę, że informacja o tym, że obecne przepisy pozwalają na ubieganie się o polskie obywatelstwo po trzech latach jest nieprawdziwa, a okres trzech lat dotyczy wyłącznie osób, którym udzielono azylu. W ciągu 10 lat – jak informowało MSWiA- było 40 takich przypadków.

Według danych MSWiA w 2024 r. 16 647 osób uzyskało polskie obywatelstwo – w tym zadecydowano o nadaniu 1 514 obywatelstw, uznaniu 14 828 osób za obywateli polskich oraz przywróceniu 305 polskich obywatelstw. Rok wcześniej – w 2023 r. – całkowita liczba uzyskanych polskich obywatelstw wyniosła 12 166. Podstawowa różnica między nadaniem obywatelstwa polskiego a uznaniem za obywatela polskiego to warunki, jakie należy spełnić w momencie składania wniosku oraz organ prowadzący postępowanie.(PAP)

mchom/ akuz/ mas/ mark/