Sondaż: Coraz mniej Polaków uważa, że działalność związków zawodowych jest korzystna dla kraju

W ciągu czterech lat z 46 do 35 proc. zmniejszył się odsetek osób uważających, że działalność związków zawodowych jest korzystna dla kraju – wynika z najnowszego badania CBOS. Członkostwo w związkach zawodowych deklaruje sześciu na stu Polaków.

Z badania CBOS wynika, że członkostwo w związkach zawodowych deklaruje blisko sześciu na stu Polaków (5,9 proc.), co stanowi prawie 13 proc. pracowników najemnych. Najwięcej z nich należy do NSZZ „Solidarność” i do Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych, nieco mniej do Forum Związków Zawodowych czy związków niezrzeszonych w dużych organizacjach związkowych.

W raporcie z badania zauważono, że od 2007 r. odsetek osób deklarujących członkostwo w związkach zawodowych pozostaje stabilny, utrzymując się na poziomie 5-7 proc. Jest on jednak zdecydowanie niższy niż w latach 90., kiedy to członkostwo to regularnie deklarowało co najmniej 10 proc. Polaków. W latach 2001-2010 odsetek związkowców nie przekraczał 9 proc., a w kolejnej dekadzie – 6 proc. ogółu badanych.

Do związków zawodowych nieznacznie częściej należą kobiety (6 proc.) niż mężczyźni (5 proc.). Najwięcej osób należących do związków zawodowych jest wśród pracowników najemnych mających od 45 do 54 lat (40 proc.). Zdecydowanie rzadziej należą do nich osoby mające poniżej 35 lat, a najrzadziej – najmłodsi respondenci – poniżej 25 lat (4 proc.).

Członkostwo w związkach zawodowych zdecydowanie najczęściej deklarują badani pracujący w instytucjach publicznych i państwowych. Najczęściej są to zakłady liczące co najmniej 250 pracowników bądź instytucje zatrudniające od 50 do 250 pracowników, najrzadziej – mniejsze zakłady.

Jak podał CBOS, obecnie 36 proc. zatrudnionych, a więc o 4 punkty procentowe mniej niż w badaniu z 2021 r., deklaruje, że w przedsiębiorstwach, w których pracują, działają związki zawodowe – w tym połowa wskazuje, że jest ich kilka. W zakładach pracy ponad połowy badanych (53 proc.) nie ma takich organizacji. Nieco zmniejszył się (o 4 punkty – do 12 proc.) odsetek osób, które nie orientują się w tej kwestii.

W raporcie wskazano, że większość pracowników zakładów, w których funkcjonują związki zawodowe, dość krytycznie ocenia ich działalność. 41 proc. badanych twierdzi, że mimo starań niewiele im się udaje, a ponad jedna trzecia respondentów (35 proc.) konstatuje, że nie widać efektów ich działalności. 16 proc. ankietowanych uważa, że związki zawodowe są efektywne. Od poprzedniego pomiaru (z 2021 r.) notowania związków zawodowych pogorszyły się – wówczas jedna czwarta pytanych oceniała ich działalność pozytywnie.

Blisko czterech na dziesięciu respondentów (39 proc.) uważa, że związki zawodowe mają zbyt mały wpływ na decyzje władz w naszym kraju. To taki sam wynik jak w poprzednim badaniu. Natomiast 11 proc. ankietowanych (wzrost o dwa punkty procentowe w porównaniu z badaniem z 2021 r.) uważa, że związki zawodowe mają zbyt duży wpływ na politykę w naszym kraju.

Autorzy badania zwrócili uwagę, że od ostatniego pomiaru pod koniec 2021 r. wyraźnie pogorszyła się ocena działalności związków zawodowych. O 11 punktów procentowych (z 46 proc. do 35 proc.) zmniejszył się odsetek osób uważających, że działalność związków jest korzystna dla kraju, a o 10 punktów wzrósł udział badanych oceniających związki zawodowe niekorzystnie (28 proc.). Niewiele zmienił się odsetek respondentów niemających sprecyzowanej opinii na temat działalności związków zawodowych (37 proc.).

Biorąc pod uwagę potencjalne elektoraty poszczególnych ugrupowań, można stwierdzić, że rolę związków zawodowych najlepiej oceniają sympatycy Prawa i Sprawiedliwości (53 proc.). Najbardziej krytyczni są zwolennicy Koalicji Obywatelskiej (46 proc.).

Działalność związków zawodowych za niekorzystną dla kraju częściej niż przeciętnie uważają respondenci o dochodach per capita mieszczących się w przedziale od 4000 do 5999 zł (40 proc.), badani pracujący na własny rachunek (38 proc.) i rolnicy (37 proc.).

Badanie zrealizowano od 11 do 22 września 2025 r. na próbie liczącej 969 osób (w tym: 65,4 proc. metodą CAPI, 22,1 proc. – CATI i 12,5 proc. – CAWI). (PAP)

kkr/ joz/