„Wszyscy razem możemy być dumni, że posiadamy Międzynarodowy Festiwal ‘Chopin i Przyjaciele’, który promuje sztukę wszystkich narodów, a w tym polskich artystów” – mówi Marian Żak, założyciel i prezes New York Dance & Arts Innovations Inc., organizacji, która zainicjowała powstanie tego wydarzenia, które trwa już 24 lata.
Prezentowanie wybitnych, światowych liderów z wielu dziedzin kultury (muzyki, malarstwa, fotografii), wśród których rozpoznajemy znakomitych Polaków, to zapewne wielki zaszczyt dla organizacji, która od 24 lat dokonuje tych prezentacji na amerykańskim, trudnym do zdobycia artystycznym rynku, rozsławiając Polskę i Polaków.
W tym roku cały program artystyczny opracował Jakub Polaczyk, obecny dyrektor artystyczny naszej organizacji. Program jest bardzo zróżnicowany i ambitny. Jakub – znakomity kompozytor i muzyk – superciekawie zaaranżował stronę muzyczną 14. festiwalu
W ramach tegorocznego festiwalu przedstawimy trzech znakomitych kompozytorów światowej sławy: Wojciecha Kilara (Polska), Oliviera Messiaena (Francja) i Johna Cage’a (USA). W tym roku współpracują z nami bardzo ważne instytucje, jak: Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Narodowy Instytut Muzyki i Tańca, Instytut Kultury Polskiej w Nowym Jorku. Bardzo się cieszymy z tej współpracy, którą widzowie i słuchacze będą mogli ocenić, zapoznając się z twórczością znakomitych artystów, których te instytucje poleciły na festiwal.
Przez te wszystkie lata Międzynarodowy Festiwal „Chopin i Przyjaciele” zyskał ogromny prestiż i uznanie w kręgu polonijnym oraz amerykańskim. To prawie ćwierć wieku artystycznej działalności. To najdłużej działający festiwal w naszym środowisku… Udało się i pociąg pędzi dalej!
Nigdy nie myślałem, że festiwal może przetrwać tyle lat. Dlatego już w tym momencie myślimy o jubileuszowej edycji, czyli o XXV Międzynarodowym Festiwalu „Chopin i Przyjaciele” w 2023 roku. Kolejny festiwal wymaga wspólnego, inowacyjnego myślenia o płaszczyznach programowych. Zaczynamy zawsze od czystej kartki. Najważniejsze to zaprosić ciekawych artystów i wybrać miejsca na koncerty. Ten proces zajmuje cały rok.
Czy pandemia zatrzymała ten pędzący latami wielokulturowy pociąg, czy tylko delikatnie zmniejszyła jego prędkość. Jestem pewna, że na tym etapie rozwoju naszej cywilizacji nie jesteśmy w stanie zatrzymać rozwoju kulturalno-społecznego, ale mogą pojawić się inne promocje, np. jakieś oryginalne technologie, drony, ect., które będą chciały zastąpić wybitnych twórców?
Na nasz festiwal pandemia też miała wpływ, i… udało się wykorzystać współczesne technologie poprzez media społecznościowe. Odkryliśmy, że podczas pandemii mieliśmy większą oglądalność niż zwykle. Podjęliśmy się transmisji przez Facebook na żywo, a następnie umieściliśmy nasze koncerty na kanale Youtube. Na koncercie w Konsulacie Generalnym RP było 30 osób, ponieważ takie były obostrzenia, a transmisję przez Facebook oglądało 1500, a po tygodniu na kanale YouTube obejrzało ją 8000. Okazało się, że pandemia nauczyła nas w inny sposób promować festiwal, co otwiera kolejne tory dla międzynarodowego pociągu. Korzystając z tego doświadczenia,planujemy, iż koncerty będą transmitowane na żywo na Facebooku i następnie umieszczane na naszym kanale YouTube.
Czy w takiej sytuacji, ogólnego powodzenia i rozwoju festiwalu, można liczyć na zwiększanie liczby wagonów tego wielokulturowego pociągu, który w ciekawy sposób rozpędziła organizacja, powołana przez znakomitego animatora kultury Mariana Żaka?
Aby zwiększyć liczbę koncertów organizacja musi zadbać o stronę finansową przedsięwzięcia, a to nie jest łatwe. W tym roku mamy wspaniałych sponsorów i z Polski, i USA. NYSCA to stanowa agenda artystyczna, która doceniła nasz festiwal i w tym roku dała nam znakomity grant. Mamy też stałych od lat sponsorów, takich jak: Konsulat Generalny RP, Polsko-Słowiańska Federalna Unia Kredytowa, Centrum Polsko-Słowiańskie, Stowarzyszenie Weteranów Armii Polskiej w Ameryce Okręg 2, biura prawnicze, firmy, a także prywatni sponsorzy, jak np. Krystyna Piórkowska, Shinning Sung, dr Henryk Cioczek. Wszyscy sponsorzy zostaną wymienieni w naszym kolorowym programie festiwalu (który liczy 40 stron). Chciałbym bardzo podziękować wszystkim sponsorom za wsparcie tej artystycznej inicjatywy. Wszyscy razem możemy być dumni, że posiadamy Międzynarodowy Festiwal „Chopin i Przyjaciele”, który promuje sztukę wszystkich narodów, a w tym polskich artystów. Cieszy nas, że tak poważne instytucje dołączyły do współpracy, aby festiwal istniał i pomagał w promocji polskich artystów w Ameryce.
W ostatnich kilkunastu miesiącach nastąpiły zmiany w Centrum Polsko-Słowiańskim z siedzibą na Greenpoincie. Między innymi został Pan powołany na stanowisko prezesa tej non for profit organizacji. Uważam, że to Pana osobisty sukces i całej grupy społeczników, którzy uwierzyli w Pana zdolności organizacyjne i twórczą inicjatywę w prowadzeniu kolejnej organizacji o podobnym profilu.
Tak, już drugi rok jestem prezesem CP-S. Dużo zmienilo się w tym czasie w tej organizacji. Myślę, że CPS rozwija swoje możliwości, co zapewne wszyscy zauważyli. Podczas tegorocznego Zjazdu Polonii Świata w Krakowie, który zorganizowało Stowarzyszenie „Wspólnota Polska”, a uczestniczyłem w nim ze Zbigniewem Solarzem, skarbnikiem CP-S, mieliśmy możliwość nawiązania kontaktu z posłanką Joanną Fabisiak. Po pewnym czasie odwiedziła CP-S na Greenpoincie i w trakcie rozmów zaproponowała, aby obie instytucje – New York Dance & Arts Innovations połączyły siły z Centrum Polsko-Słowiańskim i wspólnie przygotowały jubileuszowy, 25. festiwal.Centrum przez wszystkie lata było naszym partnerem, współpraca istnieje od początku festiwalowych imprez. Tylko podczas pandemii nie mogliśmy mieć koncertów w Centrum, bo nie było zgody władz zwierzchnich. W tej sytuacji, jeśli będziemy wspólnie organizować jubileuszowe wydarzenie, to myślę, że możliwe będzie poszerzenie programu Międzynarodowego Festiwalu „Chopin & Przyjaciele”.
A jaki program zaprezentuje organizacja na tegorocznym festiwalu?
Z dumą zapowiem, że wystąpi plejada znakomitych artystów z różnych krajów.
11 listopada (piątek) wystąpi w CP-S Jakub Kuszlik, laureat 4. miejsca i nagrody Polskiego Radia za najlepsze wykonanie mazurków, podczas 18. Konkursu Chopin w Warszawie. Wydarzeniem będzie wystawa Janusza Kapusty, który po powrocie do Polski przeżywa renesans swojej twórczości. Jego instalacja K-dron jest prezentowana w Narodowym Muzeum w Warszawie z okazji 500-lecia śmierci Leonarda da Vinci (2018).
Na otwarciu festiwalu w polskim konsulacie wystąpi słynny Krakowski Złoty Kwintet Dęty w składzie: Natalia Jarząbek (flet), Monika Wygoda (fagot), Damian Świst (obój), Tomasz Sowa (klarnet) i Konrad Gołda (waltornia). To oryginalny zestaw instrumentów i znakomici muzycy, sponsorowani przez Narodowy Instytut Muzyki i Tańca oraz Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach Inspirującego Programu Kultury.
Portret Wojciecha Kilara zaprezentuje światowej sławy artysta fotografik Czesław Czapliński. Atrakcją będzie wystąpienie zdobywcy pierwszego miejsca w 5. Konkursie Kompozytorskim młodego Huijuana Linga z Chin. Konkurs kompozytorski pt. „New Vision” został zainicjowany przez Jakuba Polaczyka, dyrektora artystycznego festiwalu. Wielką artystyczną ciekawostką będą improwizacje na temat muzyki Kilara w wykonaniu trio w składzie: Brandon Seabrook, Kuba Cichocki, Bogna Kicińska.
5 listopada (środa) w CP-S wystąpi znakomity pianista z Kanady Carter Johnson; będzie to jednocześnie otwarcie wystawy Janusza Kapusty i Kamila Freitasa z Brazylii.
Jeden z festiwalowych wieczorów odbędzie się w Lincoln Center – w Brono Walther Auditorium – i rozpocznie wykładem Jerzego Stankiewicza o twórczości Messiaena. To znakomity znawca muzyki, który za pracę naukową wyróżniony został wieloma odznaczeniami i honorowymi doktoratami wielu uczelni. Następnie będzie można obejrzeć film dokumentalny o Olivierze Messiaenie w reżyserii Paula Moona, a potem wysłuchamy muzyki Oliviera Messiaena; będzie też utwór Jakuba Polaczyka dedykowany Messiaenowi. Wystąpi znakomity d’Arc-en-ciel Quartet w składzie: Yoonah Kim (klarnet), Mari Lee (skrzypce), Mihai Marica (wiolonczela), Henry Kramer (fortepian).
12 listopada (sobota) to prezentacja muzyki Johna Cage’a. Wystąpią utalentowani artyści: Margaret Leng Tan (fortepian-zabawka), Fabrizzio Viti (fortepian), Rossella Mattioli (aktorka).
Zakończenie festiwalu odbędzie się tradycyjnie w polskim konsulacie, 17 listopada. Podczas tego wieczoru będziemy mogli podziwiać instalacje Janusza Kapuścińskiego i posłuchać pianistów: S. Dobrzańskiego, Fei-Fei, a poezje zaprezentuje Maja Trochimczyk.
Dodam, że wieczory w konsulacie poprowadzi Weronika Woźniak, aktorka odnosząca sukcesy w USA.
Zapraszam do wzięcia udziału w XXIV Festiwalu „Chopin i Przyjaciele”, i życzę wszystkim niezapomnianych artystycznych przeżyć. Do zobaczenia!
Rozmawiała Elżbieta Popławska
Marian Żak – były baletmistrz Opery Bytomskiej, od 30 lat promotor międzynarodowej – z wyróżnieniem polskiej – kultury i polskich artystów w USA, nauczyciel. Założyciel New York Dance & Arts Innovations, organizacji, która 24 lata temu zainicjowała Międzynarodowy Festiwal „Chopin i Przyjaciele”.
XXIV MIĘDZYNARODOWY FESTIWAL „CHOPIN I PRZYJACIELE” DEDYKOWANY JEST CENTRUM POLSKO-SŁOWIAŃSKIEMU Z OKAZJI JUBILEUSZU 50-LECIA TEJ ORGANIZACJI.
MARIAN ŻAK, prezes New York Dance & Arts Innovations