XXIV Międzynarodowy Festiwal Chopin i Przyjaciele

Elżbieta Popławska

Kolejne odsłony Festiwalu Chopin i Przyjaciele miały miejsce 11, 12, i 13 listopada. Każdy z wieczorów zapewnił melomanom wiele artystycznych doznań i na pewno pozostaną one na długo w ich pamięci.

KWARTET NA KONIEC CZASU

Wieczór 10 listopada był poświęcony wybitnemu francuskiemu kompozytorowi Olivierowi Messiaenowi (1908-1992). Spotkanie odbyło się w Bruno Walter Auditorium w Lincoln Center. Osobę kompozytora i jego twórczość przybliżył prof. Jerzy Stankiewicz – gość honorowy – legendarny muzykolog z Uniwersytetu Jagiellońskiego, który muzyczną edukację zdobywał m.in. we Włoszech i Francji, gdzie odbył staż w Konserwatorium Paryskim u Oliviera Messiaena. Do największych kompozytorskich dokonań Messiaena należy „Kwartet na koniec czasu”, zaliczany także do najwspanialszych dzieł muzycznych XX wieku. Ten utwór skomponował podczas pobytu w niemieckim obozie jenieckim w Gorlitz w 1940 r., gdzie odbyło się też jego prawykonanie – dokonał tego kompozytor ze swoimi obozowymi współtowarzyszami.

Po wykładzie prof. Stankiewicza odbyła się projekcja filmu Paula Moona (znanego twórcy muzycznych filmów dokumentalnych) o powstaniu „Kwartetu na koniec czasu”. Film znakomicie odzwierciedlał ludzkie doznania przywołane wyjątkową muzyką, ale i współczesnymi wydarzeniami, na które większość z nas nie ma wpływu.

Punktem kulminacyjnym wieczoru był występ L’Arc-en-Ciel Quartet (Yoonah Kim – klarnet, Mari Lee – skrzypce, Henry Kramer – fortepian i Mihai Marica – wiolonczela), który zaprezentował „Kwartet na koniec czasu”. Występ zakończył się długimi owacjami na stojąco.

Moderatorem uroczystości był Jakub Polaczyk – dyrektor artystyczny festiwalu, znakomity kompozytor młodego pokolenia.

WSPOMNIENIE UZYSKANIA NIEPODLEGŁOŚCI PRZEZ POLSKĘ

Uznana muzykolog w Polsce i Europie, prof. dr hab. Małgorzata Woźna-Stankiewicz z Uniwersytetu Jagiellońskiego wygłosiła 11 listopada odczyt z prezentacją pt. „Okno na świat – festiwale muzyki współczesnej w Polsce od roku 1956”.

Jak mówiła prelegentka, festiwale muzyki współczesnej organizowane w Polsce to pokazanie muzycznej wolności kompozytorów i wykonawców. Pomagały w rozprzestrzenianiu publicznych dyskusji na płaszczyznach politycznych, socjalnych czy ekonomicznych w Polsce w latach 1956-2022. Odbywały się w wielu miastach Polski, jak: Warszawa, Poznań, Wrocław, Katowice Kraków, Lublin, Gdańsk, Łódź. Prezentacja muzyki XX-wiecznej tworzonej w Polsce była od 1956 roku stopniowym, lecz konsekwentnym, podnoszeniem żelaznej kurtyny, otwieraniem okna na świat kultury muzycznej. W Nowym Jorku Międzynarodowy Festiwal Chopin i Przyjaciele otwiera okno na świat muzyki polskiej XX i XXI wieku, ukazanej w kontekście jej głębokich tradycji, począwszy od twórczości Chopina – podkreśliła pani profesor. W swoim wystąpieniu przedstawiła kulturę muzyczną w Polsce po II wojnie światowej, wymieniła wszystkich niemal twórców tamtego czasu i przypomniała pierwszy festiwal polskiej muzyki współczesnej w Krakowie jako finalne wydarzenie pierwszego po wojnie zjazdu kompozytorów polskich w 1945 r. Na I Festiwalu Muzyki Współczesnej Warszawska Jesień w 1956 r. wystąpiła plejada kompozytorów i wykonawców, przypomniano twórczość kompozytorów amerykańskich, m.in Johna Cage’a, i i francuskich, m.in Oliviera Messiaena.

Atrakcją wieczoru był recital Jakuba Kuszlika, 25-letniego polskiego pianisty, zdobywcy wielu nagród – ostatnia z nich to 4. miejsce w XVIII Międzynarodowym Konkursie Pianistycznym im. Chopina za najlepsze wykonanie mazurków (2021 r.). Artysta koncertował w Polsce, USA, Japonii, Wietnamie, Niemczech, Włoszech i Grecji. Edukację muzyczną rozpoczął w wieku 7 lat w Państwowej Szkole Muzycznej w Bochni I stopnia, a następnie kontynuował w Akademii Muzycznej im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy.

Jakub Kuszlik podczas koncertu w Centrum Polsko-Słowiańskim zagrał utwory Chopina, w tym Mazurka op. 50, oraz najbardziej znany Polonez B-dur, op. 9 nr 6 – Paderewskiego. Po wielominutowych owacjach 3-krotnie bisował.

WIECZÓR JOHNA CAGE’A

12 listopada w CP-S wystąpiła Margaret Leng Tan, znakomita awangardowa pianistka, grająca również na małym pianinie. Urodziła się w Singapurze. Podczas jednego z pianistycznych konkursów, który wygrała, otrzymała stypendium do Juilliard School – jest pierwszą kobietą, która w Juilliard otrzymała doktorat. Przed koncertem w rozmowie z Jakubem Polaczykiem opowiedziła o Johnie Cage’u (1912- 1992), którego poznała w 1981 roku w USA i od tej pory – jak wyznała – stal się jej mentorem. Wykonała dwa utwory Cage’a: „In the name of Holocaust” i „Dream for toy piano”.

Awangardową inscenizację do muzyki Johna Cage’a i kilka własnych kompozycji przedstawiła włoska grupa artystów: Fabrizio Viti – pianista, profesor z Pergolesi Conservatory w Fermo, Lucio Rosato – architekt i aktor, Marcela Pavia – kompozytorka i elektroakustyczka, Bernard de Vienne – kompozytor, Paolo Rosato – prof. literatury i muzyki w Konserwatorium w Pescarze, Rossella Mattioli – aktorka, piosenkarka, pianistka, nauczycielka w Pescarze.

Podczas tych trzech wieczorów można było porozmawiać z twórcami obrazów, które wystawione były w Galerii Centrum.

ZDJĘCIA: ELŻBIETA POPŁAWSKA