Z punktu widzenia Stalina sojusz z Hitlerem był bardziej sensowną opcją niż układy z Francją czy Wielką Brytanią, bo pozwalał na rozbicie Polski, więc mówienie, że Związek Sowiecki został do tego zmuszony, jest niedorzeczne – mówi PAP brytyjski historyk prof. Richard Overy.
W sobotę przypada 83. rocznica wkroczenia wojsk sowieckich na wschodnie tereny II RP, co było realizacją uzgodnień z tajnego protokołu do zawartego 23 września 1939 r. paktu o nieagresji między Niemcami a Związkiem Sowieckim, i co ostatecznie przypieczętowało los Polski.
„W putinowskiej Rosji mówione jest teraz, że Stalin nie miał innego wyjścia, bo Francja i Wielka Brytania były niewiarygodnymi partnerami, nie były chętne do żadnego militarnego sojuszu ze Związkiem Sowieckim, więc to brytyjskie i francuskie wahania spowodowały konieczność zajęcia części Polski. To jest niedorzecznym argumentem, bo prawda jest taka, że Związek Sowiecki nigdy nie myślał poważnie o sojuszu z Wielką Brytanią i Francją przeciw Niemcom” – mówi prof. Overy.
„Z punktu widzenia Stalina to była znacznie bardziej sensowna, bardziej realistyczna opcja niż jakikolwiek sojusz z Brytyjczykami czy Francuzami, bo pozwalało na rozbicie Polski i zajęcie krajów bałtyckich, a zatem w przypadku Polski umożliwiło to Rosjanom osiągnięcie tego, co nie udało się w 1920 r.” – wskazuje.
Jak wyjaśnia, dla Niemiec sojusz ze Związkiem Sowieckim był mniej oczywisty. „Hitler nie uważał, by było to możliwe, ale po sygnałach z Moskwy, które pojawiały się od początku 1939 r., zaczął myśleć, że może to jednak jest możliwe. Ale wokół niego było dużo ludzi, szczególnie w siłach zbrojnych, którzy byli skłonni do współpracy z Rosją po to, żeby zniszczyć Polskę, ponieważ uważali, że istnienie Polski jest nieakceptowalne i musi ona być wyeliminowana. Od lat 20. istniało w Niemczech poczucie, kolaboracja ze Związkiem Sowieckim może przynieść eliminację Polski” – mówi.
Prof. Richard Overy jest brytyjskim historykiem specjalizującym się w historii II wojny światowej i nazistowskich Niemiec. Napisał ok. 30 książek na ten temat, z których kilka zostało wydanych w Polsce, m.in. „Dyktatorzy. Hitler i Stalin”. Obecnie wykłada na Uniwersytecie w Exeter.
Z Londynu Bartłomiej Niedziński(PAP)
1 września 1939 r. niemiecki atak na Polskę rozpoczął najbardziej niszczycielską i krwawą wojnę w dziejach ludzkości. Jej wybuch był efektem odbudowy mocarstwowej pozycji Rzeszy, prowadzonej przez rządzącego Niemcami od 1933 r. Adolfa Hitlera. 17 września 1939 r., łamiąc polsko-sowiecki pakt o nieagresji, Armia Czerwona wkroczyła na teren Rzeczypospolitej Polskiej, realizując ustalenia zawarte w tajnym protokole paktu Ribbentrop-Mołotow. Konsekwencją sojuszu dwóch totalitaryzmów był rozbiór osamotnionej Polski.
1939:
1 września
Napaść Niemiec na Polskę (ataki na Wieluń i Westerplatte), dokonana bez wypowiedzenia wojny.
3 września
Francja i Wielka Brytania (oraz Australia, Nowa Zelandia i Indie) wypowiedziały wojnę III Rzeszy. Konflikt z Polską przekształcił się w wojnę światową.
6 września
Wojska francuskie rozpoczęły ograniczoną ofensywę na przedpolu Linii Zygfryda. Działania zostały zakończone sześć dni później.
9 września
Armie „Poznań” i „Pomorze” dowodzone przez gen. Tadeusza Kutrzebę rozpoczęły ofensywę, która przeszła do historii jako bitwa nad Bzurą. Była to jedyna do 1941 r. większa operacja zaczepna przeprowadzona przez wojska alianckie.
12 września
Uczestnicy francusko-brytyjskiej konferencji polityczno-wojskowej w Abbeville podjęli decyzję o wstrzymaniu alianckich działań zaczepnych na froncie zachodnim. Władze RP nie zostały o tym poinformowane.
17 września
Napaść Związku Sowieckiego na Polskę.
28 września
Podpisany został akt kapitulacji Warszawy. W Moskwie ministrowie spraw zagranicznych Niemiec J. von Ribbentrop i ZSRS W. Mołotow podpisali niemiecko-sowiecki układ „o granicy i przyjaźni”.
30 września
Urząd prezydenta RP objął Władysław Raczkiewicz. Nowym premierem został mianowany gen. Władysław Sikorski.
2 października
Kapitulacja Rejonu Umocnionego „Hel” – zakończenie walk na Wybrzeżu. W rejonie Kocka początek ostatniej bitwy kampanii polskiej.
5 października
W Warszawie Hitler odebrał defiladę oddziałów Wehrmachtu.
W nocy z 5 na 6 października zakończyły się walki pod Kockiem.
22 listopada
Rząd RP przeniósł się z Paryża do Angers.
30 listopada
Agresja Związku Sowieckiego na Finlandię.
1940
5 marca
Na wniosek szefa NKWD Ławrientija Berii Biuro Polityczne KC WKP(b) podjęło uchwałę o rozstrzelaniu polskich jeńców wojennych przebywających w sowieckich obozach w Kozielsku, Starobielsku i Ostaszkowie oraz polskich więźniów przetrzymywanych przez NKWD na obszarze przedwojennych wschodnich województw Rzeczypospolitej. W wyniku tej decyzji zgładzono ok. 22 tys. obywateli polskich.
12 marca
Podpisanie traktatu pokojowego kończącego wojnę sowiecko-fińską.
28 marca
Ogłoszono tzw. deklarację londyńską, w której Wielka Brytania i Francja zobowiązały się do niezawierania separatystycznego pokoju.
8 kwietnia
U wybrzeży Norwegii okręt podwodny ORP „Orzeł” zatopił niemiecki transportowiec „Rio de Janeiro” szykujący się do ataku na Norwegię.
9 kwietnia
Niemcy zaatakowały Danię i Norwegię.
10 maja
Niemcy zaatakowały Holandię, Belgię i Luksemburg. Początek ofensywy wojsk niemieckich we Francji. W Wielkiej Brytanii powołano rząd jedności narodowej z Winstonem Churchillem na czele.
15 maja
Kapitulacja wojsk holenderskich.
19 maja
Naczelnym dowódcą francuskich sił zbrojnych w miejsce gen. Maurice’a Gamelina został gen. Maxime Weygand. Niemcy zajęli Amiens.
21 maja
Wojska niemieckie dotarły do kanału La Manche.
26 maja–4 czerwca
Ewakuacja wojsk brytyjskich w rejonie Dunkierki.
28 maja
Kapitulacja wojsk belgijskich.
10 czerwca
Włochy wypowiedziały wojnę Francji i Wielkiej Brytanii.
14 czerwca Wojska niemieckie wkroczyły do Paryża.
15 czerwca
Armia Czerwona wkroczyła do Wilna i Kowna.
16 czerwca
Premierem rządu francuskiego został marszałek Philippe Pétain. Armia Czerwona wkroczyła do Tallina i Rygi.
17 czerwca
Marszałek Philippe Pétain zwrócił się do Niemiec o zawieszenie broni.
18 czerwca
Gen. Charles de Gaulle wygłosił na antenie radia BBC przemówienie do narodu francuskiego, w którym wezwał do dalszej walki.
22 czerwca
Kapitulacja Francji wobec Niemiec.
24 czerwca
Kapitulacja Francji wobec Włoch.
27 czerwca
Wojska sowieckie zajęły należącą do Rumunii Besarabię i północną Bukowinę.
3 lipca
Litwa została wcielona do ZSRS. Łotwa i Estonia anektowano w sierpniu 1940 r.
1 sierpnia
Rozkaz Adolfa Hitlera dotyczący zwiększenia ataków lotniczych i morskich na Wielką Brytanię.
8 sierpnia
Początek zmasowanych niemieckich ataków lotniczych na Anglię. Bitwa o Anglię trwała do 31 października 1940 r.
16 września
Wojska włoskie zdobyły Sidi Barrani w Egipcie.
27 września
Niemcy, Włochy i Japonia podpisały pakt trójstronny. Zgodnie z jego postanowieniami Japonia uznawała prawo Niemiec i Włoch do ustanowienia nowego ładu w Europie. Z kolei Niemcy i Włochy uznawały prawo Japonii do ustanowienia nowego ładu w Azji.
28 października
Atak wojsk włoskich na Grecję.
9 grudnia
Początek brytyjskiej kontrofensywy w Egipcie, zakończonej w lutym 1941 r. zdobyciem Cyrenajki.
17 grudnia
Adolf Hitler podpisał plan wojny ze Związkiem Sowieckim, oznaczony kryptonimem Barbarossa.
1941:
11 lutego
Lądowanie pierwszych oddziałów niemieckich w Afryce Północnej.
11 marca
Prezydent Franklin D. Roosevelt podpisał ustawę Lend-Lease.
28 marca
Ofensywa wojsk niemieckich w Afryce Północnej.
6 kwietnia
Atak wojsk niemieckich na Jugosławię i Grecję.
10 kwietnia
Proklamowanie niepodległego państwa chorwackiego.
13 kwietnia
Sowiecko-japoński pakt o nieagresji.
27 kwietnia
Wojska niemieckie wkroczyły do Aten.
10 maja
Ucieczka Rudolfa Hessa, zastępcy Adolfa Hitlera, do Wielkiej Brytanii.
18 maja
Kapitulacja wojsk włoskich w Etiopii.
20 maja
Początek niemieckiego desantu na Kretę.
22 czerwca
Początek niemieckiej agresji na Związek Sowiecki.
12 lipca
Podpisanie sowiecko-brytyjskiego układu wojskowego.
30 lipca
W Londynie gen. Władysław Sikorski podpisał z ambasadorem ZSRS Iwanem Majskim polsko-sowiecki układ o wspólnej walce przeciwko III Rzeszy.
12 sierpnia
Winston Churchill i Franklin D. Roosevelt podpisali na pokładzie brytyjskiego pancernika „Prince of Wales” tzw. Kartę Atlantycką.
14/15 sierpnia
Pierwszy masowy nalot brytyjskich bombowców na Niemcy.
9 września
Początek niemieckiej blokady Leningradu.
30 września
Początek niemieckiej ofensywy na Moskwę.
16 października
Rząd ZSRS i korpus dyplomatyczny przeniosły się z Moskwy do Kujbyszewa.
19 października
W Moskwie ogłoszono stan oblężenia.
27 listopada
W rezultacie brytyjskiej ofensywy przerwane zostało oblężenie Tobruku.
28 listopada
Kapitulacja ostatnich oddziałów włoskich w Afryce Wschodniej.
4 grudnia
Gen. Władysław Sikorski i Józef Stalin podpisali w Moskwie polsko-sowiecką deklarację o walce z Niemcami.
6 grudnia
Początek kontrofensywy Armii Czerwonej w rejonie Moskwy. Wielka Brytania wypowiedziała wojnę Węgrom, Rumunii i Finlandii.
7 grudnia
Japoński atak na amerykańską bazę morską Pearl Harbour.
8 grudnia
Japonia wypowiedziała wojnę Stanom Zjednoczonym, Wielkiej Brytanii, Australii i Kanadzie.
11 grudnia
Niemcy i Włochy wypowiedziały Stanom Zjednoczonym wojnę.
1942:
1 stycznia
W Waszyngtonie 26 państw podpisało Deklarację Narodów Zjednoczonych (wśród nich Polska).
9 stycznia
Początek ofensywy Armii Czerwonej, która do końca lutego odrzuciła wojska niemieckie ok. 400 km na zachód od Moskwy.
20 stycznia
Na konferencji w Wannsee pod Berlinem Główny Urząd Bezpieczeństwa Rzeszy (RSHA) przedstawił plan „ostatecznego rozwiązania kwestii żydowskiej”, którego konsekwencją było rozpoczęcie masowej eksterminacji Żydów w całej Europie okupowanej przez Niemców.
21 stycznia
Początek kontrofensywy wojsk niemieckich w Afryce Północnej.
15 lutego
Wojska japońskie zdobyły Singapur.
19 lutego
Japończycy zbombardowali australijskie miasto Darwin; zginęło 250 osób.
7 marca
Wojska japońskie zdobyły Rangun w Birmie.
16 marca
Niemcy rozpoczęli likwidację getta w Lublinie, wysyłając transporty Żydów do obozu śmierci w Bełżcu. Wydarzenia te zapoczątkowały Akcję Reinhardt – systematyczną zagładę Żydów na terenie Generalnego Gubernatorstwa.
10 kwietnia
Kapitulacja oddziałów amerykańskich na półwyspie Bataan (Filipiny).
4–8 maja
Bitwa na Morzu Koralowym.
6 maja
Wojska japońskie zajęły całe Filipiny.
26 maja
Początek ofensywy wojsk niemieckich i włoskich w Afryce Północnej.
3–7 czerwca
Bitwa o Midway.
21 czerwca
Wojska niemieckie zajęły Tobruk.
25 czerwca
Wojska niemieckie przekroczyły granice Egiptu.
28 czerwca
Rozpoczęcie niemieckiej ofensywy w południowo-wschodniej Rosji.
4 lipca
Wojska niemieckie zdobyły Sewastopol.
16 lipca
Rozpoczęła się obława Vel d’Hiv, największe masowe aresztowanie francuskich Żydów, zorganizowane przez niemieckie władze okupacyjne i kolaboracyjne.
19 sierpnia
Początek walk o Stalingrad.
31 sierpnia
Ruszyła niemiecka ofensywa na Aleksandrię (załamała się 2 września).
23 października
Początek zwycięskiej ofensywy wojsk brytyjskich w Afryce Północnej (El Alamein).
7/8 listopada
Lądowanie wojsk alianckich w Maroku i Algierii.
11 listopada
Wojska niemieckie wkroczyły do nie okupowanej części Francji.
13 listopada
Wojska brytyjskie zajęły Tobruk.
19 listopada
Armia Czerwona rozpoczęła kontrofensywę na południu Rosji.
1943:
14–25 stycznia
Spotkanie Winstona Churchilla i Franklina D. Roosevelta w Casablance. Wśród omawianych spraw m.in. decyzja o nasileniu bombardowań na Niemcy oraz kwestia przeniesienia działań wojennych na teren Europy.
18 stycznia
Przerwanie blokady Leningradu.
23 stycznia
Wojska niemieckie i włoskie opuściły Trypolis.
2 lutego
Kapitulacja wojsk niemieckich pod Stalingradem. Do niewoli sowieckiej wziętych zostało ponad 90 tys. żołnierzy niemieckich, feldmarszałek Friedrich von Paulus oraz 20 generałów.
18 lutego
Minister propagandy Joseph Goebbels w przemówieniu wygłoszonym w berlińskim Pałacu Sportu ogłosił rozpoczęcie wojny totalnej.
28 lutego
Norweskie siły specjalne zniszczyły wytwórnię ciężkiej wody w Telemarku, opóźniając tym samym niemieckie prace nad bombą atomową.
13 kwietnia
Władze niemieckie na konferencji prasowej w Berlinie ujawniły odkrycie masowych grobów polskich oficerów zamordowanych przez NKWD w Katyniu. Dwa dni później władze ZSRS zaprzeczyły niemieckim twierdzeniom. Wydarzenia te zostały wykorzystane przez Kreml do zerwania stosunków z rządem RP, który domagał się wyjaśnienia okoliczności zbrodni.
19 kwietnia
Początek Powstania w Getcie Warszawskim.
12–13 maja
Kapitulacja wojsk niemieckich i włoskich w Afryce Północnej.
12-25 maja
Rozmowy Winstona Churchilla i Franklina D. Roosevelta w Waszyngtonie: decyzja o lądowaniu wojsk alianckich na południu Włoch, przełożenie inwazji we Francji na 1944 r.
5 lipca
Początek nieudanej niemieckiej ofensywy pod Kurskiem – największa bitwa pancerna II wojny światowej.
10 lipca
Lądowanie wojsk alianckich na Sycylii.
12 lipca
Kapitulacja Syrakuz. Początek kontrofensywy Armii Czerwonej w rejonie Orła.
24–30 lipca
Masowe naloty alianckie na Hamburg.
25 lipca
We Włoszech Benito Mussolini został odsunięty od władzy przez Wielką Radę Faszystowską i aresztowany.
3 sierpnia
Ofensywa Armii Czerwonej w rejonie Biełgorodu.
14–24 sierpnia
Rozmowy Winstona Churchilla i Franklina D. Roosevelta w Quebec m.in. na temat inwazji we Francji (Operacja „Overlord”).
23 sierpnia
Armia Czerwona zajęła Charków.
3 września
Lądowanie wojsk brytyjskich w Kalabrii.
8 września
Ogłoszenie zawieszenia broni z Włochami.
12 września
Niemieccy spadochroniarze uwolnili więzionego w Gran Sasso Benito Mussoliniego.
13/14 września
Oddziały Wolnych Francuzów wylądowały na Korsyce, którą zajęły 5 października.
19/20 września
Wojska alianckie zdobyły Sardynię.
26 września
Armia Czerwona odzyskała Smoleńsk.
13 października
Włoski rząd Pietra Badoglia wypowiedział wojnę Niemcom.
23 października
Ofensywa Armii Czerwonej nad Dnieprem.
25 października
Armia Czerwona zdobyła Dniepropietrowsk.
3 listopada
Wojska sowieckie odzyskały Kijów.
22–26 listopada
Konferencja w Kairze z udziałem Winstona Churchilla, Franklina D. Roosevelta oraz Czang Kaj-szeka.
28 listopada–1 grudnia
Konferencja Wielkiej Trójki w Teheranie: Winston Churchill, Franklin D. Roosevelt i Józef Stalin.
1944:
3 stycznia
Armia Czerwona przekroczyła granicę polsko-sowiecką z 1939 r. w okolicach miasta Sarny.
17 lutego
Likwidacja kotła pod Białą Cerkwią i Korsuniem – straty niemieckie: ok. 55 tys.
20–25 lutego
Masowe naloty amerykańskie na Niemcy, tzw. Big Week.
4 marca
Początek ofensywy wojsk sowieckich na Ukrainie.
5 marca
Rozpoczęcie operacji alianckiej w Birmie.
19 marca
Początek niemieckiej okupacji Węgier.
24 marca
Wielka ucieczka z niemieckiego obozu dla lotników w Żaganiu.
12 maja
Armia Czerwona w wyniku ofensywy rozpoczętej 5 maja zajęła Krym. Wojska alianckie przełamały we Włoszech tzw. Linię Gustawa.
18 maja
Oddziały 2. Korpusu Polskiego zdobyły ruiny klasztoru benedyktynów na Monte Cassino.
4 czerwca
Do Rzymu wkroczyły oddziały amerykańskie.
6 czerwca
Siły zbrojne alianckich państw zachodnich rozpoczęły największą w czasie II wojny światowej operację desantową – lądowanie w Normandii. Była ona częścią operacji „Overlord” otwierającej drugi front w Europie.
23–24 czerwca
Armia Czerwona rozpoczęła operację białoruską.
20 lipca
Nieudany zamach na Adolfa Hitlera w jego kwaterze polowej w Prusach Wschodnich w Wilczym Szańcu.
1 sierpnia
Wybuch Powstania Warszawskiego.
15 sierpnia
Lądowanie wojsk alianckich w południowej Francji.
15–22 sierpnia
1. Dywizja Pancerna gen. Stanisława Maczka stoczyła bitwę pod Falaise.
24 sierpnia
Wyzwolenie Paryża przez wojska amerykańskie, siły Wolnej Francji i francuski ruch oporu.
25 sierpnia
Rumunia wypowiada wojnę Niemcom.
26 sierpnia
Bułgaria ogłosiła wystąpienie z wojny i neutralność.
29 sierpnia
Wybuch powstania na Słowacji.
4 września
Wojska alianckie zajęły Antwerpię.
5 września
Związek Sowiecki wypowiedział wojnę Bułgarii.
8 września
Bułgaria wypowiedziała wojnę Niemcom.
9 września
Zakończenie stanu wojny Związku Sowieckiego z Bułgarią. Niemcy wystrzeliły na Londyn pierwsze rakiety V2.
11 września
Wojska amerykańskie przekroczyły granicę Niemiec.
11–16 września
Konferencja w Quebec z udziałem Winstona Churchilla i Franklina D. Roosevelta: m.in. omówienie kwestii okupacji Niemiec.
17–26 września
Operacja powietrzno-desantowa sił alianckich w Holandii (Operacja „Market Garden”).
19 września
Podpisanie zawieszenia broni między Związkiem Sowieckim a Finlandią.
30 września
Ze stanowiska Naczelnego Wodza został odwołany gen. Kazimierz Sosnkowski. Na jego miejsce nominowano przebywającego w Warszawie gen. Tadeusza Komorowskiego „Bora”.
13 października
Wojska brytyjskie i greckie wkroczyły do Aten.
15 października
Regent Węgier Miklós Horthy ogłosił zawieszenie broni z aliantami.
16 października
W wyniku puczu wspieranego przez Niemcy władzę na Węgrzech przejął Ferenc Szálasi, przywódca strzałokrzyżowców węgierskich faszystów.
20 października
Armia Czerwona wspólnie z oddziałami jugosłowiańskimi wkroczyła do Belgradu.
22–25 października
Flota amerykańska odniosła zwycięstwo nad flotą japońską w rejonie Filipin.
28 października
Bułgaria podpisała zawieszenie broni z aliantami.
29/30 listopada
Pierwszy wielki nalot amerykańskich bombowców na Tokio.
16 grudnia
Początek niemieckiej ofensywy w Ardenach.
1945:
12 stycznia
Rozpoczęła się zimowa ofensywa Armii Czerwonej.
23 stycznia
Wojska alianckie przekroczyły Ren.
24 stycznia
Armia Czerwona doszła do Odry.
4–11 lutego
Konferencja „Wielkiej Trójki” w Jałcie: Winston Churchill, Franklin D. Roosevelt, Józef Stalin.
13 lutego
Wojska sowieckie zajęły Budapeszt.
13–14 lutego
Naloty alianckie na Drezno.
3 marca
Finlandia wypowiedziała wojnę Niemcom.
9/10 marca
Nalot amerykańskich bombowców na Tokio. Według niektórych szacunków w ataku zginęło ok. 100 tys. mieszkańców miasta.
1 kwietnia
Inwazja wojsk amerykańskich na Okinawę.
5 kwietnia
Związek Sowiecki wypowiedział pakt o nieagresji z Japonią.
13 kwietnia
Armia Czerwona zajęła Wiedeń.
16 kwietnia
Armia Czerwona rozpoczęła ofensywę na Berlin.
19/20 kwietnia
Wojska amerykańskie zajęły Lipsk.
21 kwietnia
Oddziały 2. Korpusu Polskiego wyzwoliły Bolonię.
25 kwietnia
W Torgau nad Łabą doszło do spotkania Armii Czerwonej z wojskami amerykańskimi i brytyjskimi.
26 kwietnia
Wojska 2. Frontu Białoruskiego zdobyły Szczecin. W San Francisco rozpoczęły się obrady konferencji założycielskiej Narodów Zjednoczonych.
28 kwietnia
Włoscy partyzanci rozstrzelali Benito Mussoliniego.
30 kwietnia
W Berlinie samobójstwo popełnił Adolf Hitler.
2 maja
Dowódca obrony Berlina gen. Helmuth Weidling wydał rozkaz zaprzestania walki. SS-Obergrupenfuehrer Karl Wolff podpisał akt kapitulacji wojsk niemieckich we Włoszech.
4 maja
Admirał Hans-Georg von Friedeburg podpisał akt kapitulacji wojsk niemieckich w Holandii, Danii, Norwegii i północnych Niemczech.
5 maja
Wybuch powstania w Pradze. Oddziały Brygady Świętokrzyskiej NSZ wyzwoliły niemiecki obóz koncentracyjny dla kobiet w Holiszowie (Czechy), uwalniając ok. 700 więźniarek. Do niewoli wzięto ok. 200 esesmanów.
6 maja
1. Dywizja Pancerna gen. Stanisława Maczka zajęła Wilhelmshaven. Armia Czerwona po długim oblężeniu zdobyła Festung Breslau.
7 maja
W kwaterze głównej gen. Dwighta D. Eisenhowera w Reims gen. Alfred Gustaw Jodl, w obecności przedstawicieli czterech mocarstw alianckich, podpisał akt bezwarunkowej kapitulacji Niemiec.
8 maja
Na żądanie Stalina kapitulacja Niemiec została powtórzona. W Karlhorst, na przedmieściach Berlina, marszałek Georgij Żukow, któremu towarzyszyli brytyjski marszałek lotnictwa Arthur Tedder, amerykański generał Karl Spaatz oraz generał francuski Jean de Lattre de Tassigny, o godz. 22.30 przyjął bezwarunkową kapitulację niemieckich sił zbrojnych od feldmarszałka Wilhelma Keitla. W Moskwie, ze względu na dwugodzinną różnicę czasu, był już 9 maja.
10 maja
Armia Czerwona zdobyła Pragę.
14 maja, 16/17 maja
Ciężkie naloty amerykańskich bombowców na Nagoję.
23/24 maja
W wyniku nalotu amerykańskich bombowców na Tokio zniszczona została znaczna część miasta.
5 czerwca
Podpisanie Deklaracji Berlińskiej.
22 czerwca
W Moskwie odbyła się parada zwycięstwa. Zakończenie walk na Okinawie.
26 czerwca
Przedstawiciele 50 państw podpisali w San Francisco Kartę Narodów Zjednoczonych.
17 lipca–2 sierpnia
Konferencja „Wielkiej Trójki” w Poczdamie: Winston Churchill (później zastąpił go Clement Attlee), Harry Truman i Józef Stalin.
2 sierpnia
Największy nalot II wojny światowej: 800 superfortec B-29 zbombardowało cztery największe miasta Japonii.
6 sierpnia
Amerykanie zrzucili bombę atomową na Hiroszimę.
8 sierpnia
Związek Sowiecki wypowiedział wojnę Japonii. Armia Czerwona wkroczyła do Mandżurii i Korei.
9 sierpnia
Amerykanie zrzucili bombę atomową na Nagasaki.
10 sierpnia
Rząd japoński zwrócił się do aliantów z propozycją kapitulacji.
15 sierpnia
Cesarz Japonii Hirohito wygłosił przemówienie radiowe, w którym zaapelował do narodu o zaprzestanie walki.
2 września
Bezwarunkowa kapitulacja Japonii. Skapitulowały ostatnie garnizony japońskie.(PAP)
Autor: Michał Szukała