Gala Nagród Instytutu Piłsudskiego z jubileuszowym akcentem

Wojtek Maślanka

Podwójna uroczystość Instytutu Józefa Piłsudskiego w Ameryce odbyła się w czwartek, 26 października w Konsulacie Generalnym RP na Manhattanie. Miała wyjątkowy charakter, bowiem nie tylko była związana z jubileuszem działalności bardzo ważnej i znaczącej dla Polonii, a zwłaszcza dla polskiej historii i tożsamości narodowej instytucji, ale również z uhonorowaniem zasłużonych osób i skupiła w jednym miejscu wiele ważnych osobistości i gości honorowych. W dodatku, w związku z 80-leciem istnienia specjalne listy gratulacyjne, które w całości zostały wydrukowane w okolicznościowej broszurze przesłali: prezydent RP Andrzej Duda, marszałek Sejmu Elżbieta Witek, premier Mateusz Morawiecki oraz minister kultury i dziedzictwa narodowego prof. Piotr Gliński.

JUBILEUSZOWA GALA

Uroczystość prowadziła dr Iwona Korga, prezes i dyrektor wykonawcza Instytutu Józefa Piłsudskiego w Ameryce wraz z członkinią jego Rady Alicją Winnicką. Zebrani w salonach Konsulatu Generalnego RP goście mieli okazję nie tylko zobaczyć ceremonię uhonorowana wyróżnionych osób, ale także wysłuchać ich przemówień, a także poznać historię Instytutu Piłsudskiego. Działalność tej 80-letniej organizacji została świetnie przedstawiona w krótkim dokumencie filmowym przygotowanym przez Mariusza Brożka. Opowiedziała o niej także dr Iwona Korga przeplatając swoją prezentację odpowiednio dobranymi fotografiami.

„Instytut Piłsudskiego w Ameryce od wielu lat służy Polsce i Polonii, osiągnął sukcesy i prestiż, kierując się w swoich działaniach patriotyzmem i promując historię oraz kulturę Polski w Stanach Zjednoczonych – wyjaśniała jego obecna prezes. Dr Iwona Korga przypomniała, że działalność Instytutu Piłsudskiego w Nowym Jorku rozpoczęła się 4 lipca 1943 r.

„Myślą przewodnią twórców i jego działaczy było stworzenie organizacji będącej kontynuacją założonego w Warszawie w 1923 r. Instytutu Badań Najnowszej Historii Polski, który w tym roku obchodzi swój jubileusz 100-lecia powstania” – kontynuowała prezes Instytutu Piłsudskiego w Ameryce.

O jego znaczeniu w obecnych czasach, jak również w przyszłości mówił także konsul generalny Adrian Kubicki. W swoim przemówieniu zwrócił uwagę na konieczność i ważność zachowywania pamięci oraz historii dotyczącej Polski i Polonii dla przyszłych pokoleń. Podkreślił też jej znaczenie dla utrzymana ojczystej tożsamości na obczyźnie.

„Jeśli mówimy o organizacjach, które są nośnikami takiej pamięci instytucjonalnej Polonii oraz Polski, to Instytut Piłsudskiego wypełnia tę misję jako jedna z najważniejszych, o ile nie najważniejsza tego typu instytucja w Ameryce. Gdyby nie zbiory i pewne artefakty oraz dokumenty i pamiątki, często bardzo osobiste, które Polacy przywozili do Ameryki z Polski, to śmiem twierdzić, że duża część historii Polski poprzez rozmaite i skomplikowane losy naszego kraju w XX wieku odeszłaby w zapomnienie – podkreślił dyplomata. – Dzięki temu, że powstał Instytut Piłsudskiego i jego wspaniałe archiwum, ta pamięć trwa i jest dzisiaj źródłem nie tylko inspiracji, ale także rzetelnej naukowej wiedzy dla badaczy i naukowców” – wyjaśnił konsul generalny. Zachęcił też do współpracy i wspierania Instytutu Piłsudskiego celem jego rozwoju.

„Jeśli nie będziemy współdziałać i wspierać takich instytucji, to grozi nam pokoleniowe wymarcie polskości” – pokreślił Adrian Kubicki. Konsul generalny złożył też gratulacje zarządowi, pracownikom i wolontariuszom Instytutu Piłsudskiego z okazji 80-lecia jego istnienia, a także osobom uhonorowanym specjalnymi nagrodami.

Podczas czwartkowej gali wręczono trzy wyróżnienia: Marshal Józef Piłsudski Leadership and Achievement Award otrzymała redaktor naczelna tygodnika „Kurier Plus” Zofia Kłopotowska, Joseph Conrad Literature Medal odebrał Jack Fairweather, autor książki „Volunteer” („Ochotnik”) opowiadającej o rotmistrzu Witoldzie Pileckim, natomiast Artur Chmielewski, pracujący w NASA, został uhonorowany nagrodą Marie Skłodowska-Curie Science Medal.

Zarówno Zofia Kłopotowska, jak i Jack Fairweather odebrali te prestiżowe wyróżnienia osobiście i wygłosili krótkie przemówienia. Niestety zawodowe obowiązki Artura Chmielewskiego zatrzymały go w Kalifornii.

Podczas jubileuszowej gali wręczono także repliki Krzyża Legionowego osobom, które w sposób szczególny wspierają Instytut Piłsudskiego swoją wiedzą i specjalnymi donacjami jako członkowie tzw. Legionu Honorowego Instytutu. Ostatnio do tego grona dołączyli: Milena i Tymon Meehanowie oraz Eugene Trela.

Na koniec uroczystość uświetnił występ znakomitego duetu – skrzypaczki Karoliny Mikołajczyk oraz akordeonisty Iwo Jedyneckiego. Z kolei przed rozpoczęciem ceremonii, czas zebranym gościom umilał pianista Dominik Grzyb.

LAUREACI NAGRÓD

„Czuję się troszeczkę dziwnie, dlatego, że ta nagroda jest szalenie zacna i nie jestem pewna czy na nią zasługuję zważywszy na poprzedników, którzy ją otrzymali wcześniej, np. pani senator Barbara Mikulski i wiele innych osób” – powiedziała „Nowemu Dziennikowi” laureatka Marshal Józef Piłsudski Leadership and Achievement Award Zofia Kłopotowska.

Redaktor naczelna tygodnika „Kurier Plus” dodała, że jednak mimo swoich skrupułów zdecydowała się odebrać to wyróżnienie, ponieważ przekonali ją do tego redakcyjni koledzy, którzy stwierdzili, że chyba nie docenia swojej codziennej pracy. A ta wiąże się nie tylko z jej skrupulatnością i dokładnością, ale także z ponad trzema dekadami poświęcenia dla „Kuriera Plus” nie tylko jako tygodnika, ale także jako instytucji kulturalnej skupiającej polonijne środowisko i artystów poprzez organizowanie wystaw i różnych spotkań oraz kiermaszy.

Druga nagroda przyznana podczas jubileuszowej gali, czyli Joseph Conrad Literature Medal powędrowała do Jacka Fairweathera, brytyjskiego pisarza i korespondenta wojennego mieszkającego obecnie w Stanach Zjednoczonych. Autor bestsellerowej książki „Volunteer” o rotmistrzu Witoldzie Pileckim był bardzo szczęśliwy z tego wyróżnienia.

„Jestem bardzo wzruszony i zaszczycony tym, że mogłem odebrać tę nagrodę w obecności tak wielu osób oddanych polskiej historii i kulturze oraz ludzi wspierających polskie dziedzictwo w Ameryce – podkreślił w rozmowie z „Nowym Dziennikiem” Jack Fairweather. Dodał, że odbierając nagrodę myślał też o dzieciach Witolda Pileckiego – Andrzeju i Zofii, którzy musieli czekać wiele lat, aż ogromne poświęcenie oraz niesamowite i heroiczne wyczyny ich ojca zostaną odpowiednio nagłośnione i uhonorowane.

Laureat Joseph Conrad Literature Medal stwierdził też, że miejsce, w którym odbierał to wyróżnienie ma dla niego szczególne znaczenie, ponieważ ponad cztery lata temu w Konsulacie Generalnym RP na Manhattanie odbyło się promocyjne spotkanie związane z premierą jego książki.

Niestety laureat kolejnej nagrody, którą był Marie Skłodowska-Curie Science Medal, nie dojechał na jubileuszową galę, ponieważ w ostatnim momencie zatrzymały go w Kalifornii obowiązki służbowe. A te na pewno były poważne, ponieważ Artur Chmielewski pracuje jako projekt manager w NASA. Przesłał on jednak krótkie wystąpienie w formie nagrania wideo. Opowiedział w nim o swojej pracy w centrum kosmicznym, a także zachęcał dzieci i młodzież do nauki, by w przyszłości było więcej Polaków latających w kosmos. W tym celu napisał nawet książkę „Odważ się robić wielkie rzeczy. I ty możesz pracować w NASA” mającą inspirować młodych ludzi i zachęcać ich do nauki fizyki i matematyki.

Pochwalił się również, że właśnie współpracuje z Polską Agencją Kosmiczną nad tym, by polska misja poleciała w kosmos. Przypomniał też, że jest synem słynnego rysownika Papcia Chmiela, twórczy komiksów o Romku, Tomku i A’Tomku. Dodał, że jego ojciec był wielkim zwolennikiem Józefa Piłsudskiego, a nawet kilkakrotnie umieścił go w swoich komiksach nawiązujących m.in. do stulecia odzyskania niepodległości przez Polskę czy też do tzw. Cudu nad Wisłą.

Prócz tych trzech nagród Rada Instytutu Piłsudskiego przyznała też trzy inne wyróżnienia, które wręczyła laureatom w maju b.r. podczas obchodów rocznicowych mających miejsce na Zamku Królewskim w Warszawie. Wówczas prof. Włodzimierz Suleja otrzymał Wacław Jędrzejewicz History Award, z kolei dr Justyna Chłap-Nowakowa została nagrodzona Joseph Conrad Literature Award, a Janowi Pietrzakowi wręczono Ignacy Paderewski Arts And Music Award.

LISTY GRATULACYJNE

W związku z jubileuszem 80-lecia istnienia Instytutu Józefa Piłsudskiego w Ameryce, jego zarząd otrzymał szereg życzeń i gratulacji. Kilka z nich zostało przesłanych w formie pięknych listów. Autorem jednego z nich był prezydent RP Andrzej Duda. W przesłanym piśmie przekazał on wyrazy uznania oraz wdzięczność pracownikom i wolontariuszom zajmującym się gromadzeniem, porządkowaniem i utrwalaniem bezcennych materiałów źródłowych ukazujących złożoność losów naszej ojczyzny. Przekazał też gratulacje nagrodzonym osobom.

„Wyróżnienia te są wyrazem uznania dla państwa owocnej pracy na rzecz nauki polskiej oraz spoistości i rozwoju społeczności polskich na obczyźnie” – stwierdził prezydent RP. Nawiązał też do „złotych myśli” patrona instytucji świętującej właśnie 80-lecie swojego istnienia.

„Wśród wielu cennych spostrzeżeń i przestróg, jakie pozostawił po sobie marszałek Józef Piłsudski, odnajdujemy myśl, którą bez wątpienia podzielali twórcy Instytutu Badania Najnowszej Historii Polski. Brzmi ona: 'Naród, który traci pamięć, przestaje być narodem – staje się jedynie zbiorem ludzi czasowo zajmujących dane terytorium’. Istotnie, horyzonty wiedzy zawężone do wydarzeń ostatnich miesięcy lub lat nie pozwalają dostrzec przyczyn, logiki i kierunku zachodzących wokół nas przemian. Uniemożliwiają też świadome zaangażowanie społeczne, zgodne z interesem całej obywatelskiej wspólnoty, a przez to i własnym – zaznaczył Andrzej Duda.

Jubileuszowe życzenia i gratulacje przesłała także marszałek Sejmu RP Elżbieta Witek. Również ona w swoim liście zwróciła uwagę na patriotyczną postawę jaką swoim działaniem reprezentował Józef Piłsudski.

„Świadom ludzkich słabości rozumiał, że narodową tożsamość należy umacniać przez pielęgnowanie historii. Przywiązywał więc wielką wagę do zachowania materialnego oraz niematerialnego dziedzictwa przeszłości, a także idei patriotyzmu. Wychowany w duchu szacunku dla minionych pokoleń wiedział, że walka o polskość nie toczy się tylko na polach bitewnych, lecz także w zaciszach domowych oraz w życiu publicznym. Zachowane drobne, rodzinne pamiątki czy dokumenty świadczące o narodowo-wyzwoleńczej przeszłości, kształtowały światopogląd młodych Polaków” – stwierdziła marszałek Sejmu RP.

Zwróciła też uwagę na bohaterską postawę osób, które podczas wojny, narażając własne życie zabezpieczyły i wywiozły za granicę, do bezpiecznego miejsca, najcenniejsze dokumenty dotyczące polskiej państwowości oraz walki o niepodległość ojczyzny. Wiele z nich znajduje się obecnie w zbiorach Instytutu Józefa Piłsudskiego w Ameryce.

Na znaczenie działalności i misji Instytutu Józefa Piłsudskiego oraz postawy jego patrona w swoim liście uwagę zwrócił też Prezes Rady Ministrów.

„Ta działalność to nie tylko gromadzenie i przechowywanie materiałów historycznych, to nie tylko udostępnianie zbiorów badaczom i inspirowanie naukowego dyskursu, ale też wynikająca z tego misja popularyzowania niezafałszowanej historii Polski, misja łączenia naszych rodaków rozsianych po świecie” – stwierdził premier Mateusz Morawiecki.

Dodał też, że zbory instytutu od lat promieniują polskością i stanowią żywą skarbnicę wiedzy o naszym historycznym dziedzictwie. Wyraził też wdzięczność, że dzięki aktywności polskiego państwa, pracowników oraz ofiarności Polaków i Polonii instytut cały czas powiększa swoje zbiory archiwalne, biblioteczne i numizmatyczne przez co wzbogaca naszą narodową spuściznę.