Historyczna Parada Pułaskiego

Wojtek Maślanka

„Ta parada na pewno przejdzie do historii, ponieważ, mimo iż odbywa się po raz 86., to do tej pory żaden urzędujący polski prezydent nie wziął w niej udziału – zaznaczył w rozmowie z „Nowym Dziennikiem” Wielki Marszałek Parady Pułaskiego Franciszek Piwowarczyk. – Prezydent Andrzej Duda jest pierwszym, który uczestniczył w naszym święcie i ten fakt na pewno uderzy w serca Polonii, która będzie pamiętała dzisiejszy dzień przez całe życie” – dodał przywódca tegorocznego biało-czerwonego święta Polonii na Piątej Alei.

86. Parada Pułaskiego odbyła się 1 października, tradycyjnie w pierwszą niedzielę Miesiąca Dziedzictwa Polskiego w USA. Pogoda dopisała, więc to doroczne polonijne święto cieszyło się ogromnym zainteresowaniem zarówno ze strony osób biorących czynny udział w paradzie, jak również przyglądających się jej z boku. Przez co najmniej sześć godzin – Piąta Aleja i krzyżujące się z nią ulice na odcinku od 26 do 54 Street – były biało-czerwone, zdominowane polską mową i muzyką.

W tegorocznej paradzie wzięło udział blisko 40 kontyngentów m.in.: z Nowego Jorku, New Jersey, Connecticut i Pensylwanii. Nie zabrakło delegacji z Polski oraz amerykańskich służb mundurowych – NYPD, policji stanowej, straży pożarnej, a nawet Law Enforcement i U.S. Customs and Border Protection. Byli weterani, przedstawiciele ZHP, a przede wszystkim młodzież szkolna i studenci.

Najważniejszym gościem honorowym był prezydent Andrzej Duda. Dotąd nigdy urzędujący polski przywódca nie wziął udziału w paradzie. W 2005 r. pojawił się Lech Wałęsa, ale było to 10 lat po zakończeniu jego prezydentury. Z kolei w 1983 r. był amerykański prezydent Ronald Reagan, ale uczestniczył on tylko w Bankiecie Marszałkowskim poprzedzającym paradę o dwa tygodnie.

Wśród gości honorowych byli także: minister kultury i dziedzictwa narodowego i zarazem wicepremier prof. Piotr Gliński, pełniący także funkcję marszałka honorowego Parady Pułaskiego 2023, ambasador RP w Waszyngtonie Marek Magierowski oraz biskup diecezji łomżyńskej Janusz Stepnowski i doskonale znany nowojorskiej Polonii bp Witold Mroziewski.

Doroczne, biało-czerwone święto Polonii na Piątej Alei rozpoczęło się od odtańczenia poloneza przed główną trybuną. Wzięli w nim udział goście honorowi, przedstawiciele Komitetu Głównego Parady Pułaskiego oraz tancerze z Polish American Folk Dance Company. Prezydenta RP chlebem i solą powitała Jadzia Kopala, po czym wygłosił on przemówienie. Głos zabrał także tegoroczny marszałek honorowy, minister kultury Piotr Gliński. W części powitalnej zostały odśpiewane hymny narodowe – polski i amerykański. Zaprezentowała je młoda polska artystka Patrycja Malinowska, która w trakcie oczekiwania na rozpoczęcie parady dała również krótki recital dla osób zebranych przed główną trybuną.

Tegoroczna biało-czerwona październikowa manifestacja polskości na Piątej Alei, mimo pewnego opóźnienia – niezależnego od organizatorów – należała do bardzo udanych.

„Jestem zadowolony i wzruszony liczbą gości oraz tym, że wszyscy dopisali. Dziękuję bardzo uczestnikom, a przede wszystkim osobom zaangażowanym w przygotowanie tej parady. Jestem również wdzięczny mediom za promocję i informowanie o niej oraz o imprezach z nią związanych. Dzięki temu echo o tegorocznej Paradzie Pułaskiego poszło na cały świat” – powiedział nam Franciszek Piwowarczyk. Był on także pozytywne zaskoczony zainteresowaniem paradą przez publiczność stojącą na chodnikach, gdzie prócz Polonii było wielu Amerykanów i przedstawicieli innych nacji.

„Przeszedłem całą długość trasy parady, i od samego jej początku, aż do końca, do 54 Ulicy, na obu chodnikach stały tłumy ludzi. Był to wspaniały widok, którego wcześniej nawet nie byłem sobie w stanie wyobrazić” – dodał tegoroczny przywódca Parady Pułaskiego.

Zadowolenia nie krył też Zygmunt Bielski, odpowiedzialny za logistykę i porządek przemarszu poszczególnych kontyngentów Piątą Aleją.

„To była bardzo wyjątkowa parada pełna nieoczekiwanych wydarzeń i niespodzianek. Najważniejszą z nich był udział prezydenta Polski Andrzeja Dudy” – podkreślił przedstawiciel organizatorów.

MSZA W KATEDRZE ŚW. PATRYKA

Tradycją Parady Pułaskiego jest okolicznościowe nabożeństwo poprzedzające przemarsz Piątą Aleją. W tym roku tę okolicznościową mszę św., która również była dedykowana św. Janowi Pawłowi II, odprawił nowojorski biskup pomocniczy Edmund Whalen w towarzystwie m.in. biskupa diecezji łomżyńskiej Janusza Stepnowskiego i biskupa pomocniczego diecezji brooklyńskiej Witolda Mroziewskiego.

Główny celebrans witając polskiego prezydenta i przedstawicieli Polonii, zwrócił uwagę na chrześcijański przykład, jaki nasi rodacy dali swoją postawą wobec uchodźców z Ukrainy.

„Witamy w mieście imigrantów i jesteśmy wdzięczni narodowi polskiemu, za to co zrobił dla ukraińskich uchodźców, za przyjęcie ich nie do programu dla uchodźców, ale do swoich domów i serc – zaznaczył biskup pomocniczy Nowego Jorku. – To właśnie oznacza bycie katolikiem”. Bp Edmund Whalen dodał też, że jest to postawa, do której wzywał Jan Paweł II, apelując słowami: „nie lękajcie się, otwórzcie drzwi Chrystusowi”. Zaapelował też do wszystkich imigrantów, by zachowywali swoje tradycje i tożsamość oraz przekazywali je kolejnym pokoleniom.

„To właśnie jest to, co uczyniło Amerykę wielką. I to jedyny sposób, by ten wspaniały kraj mógł trwać” – stwierdził nowojorski biskup pomocniczy.

Mszę św. poprzedzającą tegoroczną paradę pięknym śpiewam uatrakcyjnili członkowie Związku Śpiewaków Polskich w Ameryce z Okręgu VII, należący m.in. do chórów: Chopin, Hejnał, Jutrzenka i Polonia Paderewski.

WYSTĄPIENIA GOŚCI HONOROWYCH

Podczas rozpoczęcia 86. Parady Pułaskiego jako pierwszy głos zabrał prezydent Andrzej Duda. Podkreślił, że jest bardzo dumny z faktu, że może osobiście brać udział w największym na świecie cyklicznie odbywającym się wydarzeniu, na którym spotykają się Polacy i Amerykanie polskiego pochodzenia mieszkający w Stanach Zjednoczonych.

„Przybyłem tutaj, na tę paradę – co poczytuję sobie za wielki zaszczyt – jako pierwszy w historii prezydent RP, żeby państwu z całego serca podziękować za to, że jesteście przez dziesięciolecia z Polską, że jesteście z nami, że zawsze i nieprzerwanie cały czas, tutaj zza oceanu, zza wielkiej wody, wspieracie swoją ojczyznę” – zaznaczył Andrzej Duda. Dodał, że dzięki Polonii, staraniom Ojca Świętego Jana Pawła II oraz amerykańskiego prezydenta Ronalda Reagana Polska w latach 80. ub. wieku pokonała komunizm.

„Także dzięki waszemu wsparciu w 1999 r. udało nam się zostać częścią Sojuszu Północnoatlantyckiego” – przypomniał prezydent Duda. Nawiązał do toczącej się wojny w Ukrainie i niebezpieczeństwa, jakie czyha u naszych granic.

„Odżył straszliwy rosyjski imperializm dobrze i boleśnie znany nam z trudnych dziejów naszej historii” – stwierdził Andrzej Duda dodając, że w przeszłości była to jedna z głównych przyczyn emigracji wielu pokoleń naszych rodaków.

„Musimy się obronić, musimy przetrwać jako wolne, suwerenne i niepodległe państwo. Dlatego potrzebne jest nam ogromnie także wasze wsparcie. Jestem tu po to, by o to wsparcie was prosić, byście nie zapominali o Polsce, byście nie zapominali o nas, byście cały czas lobbowali u władz amerykańskich o to, by Polska była wspierana” – apelował przywódca naszego kraju. Wyjaśnił też, że obecnie bezpieczeństwo Polski opiera się na dwóch filarach: na wzmacnianiu obrony i polskiej armii, m.in. poprzez zakupy amerykańskiego uzbrojenia, a także na zacieśnianiu współpracy z NATO, którego podstawą są Stany Zjednoczone.

Na zakończenie wyraził słowa wdzięczności za pamięć o polskich korzeniach, za pielęgnowanie polskości oraz przekazywanie dzieciom naszej kultury i tradycji, a także uczenie ich języka polskiego. Apelował też o współpracę i jedność Polonii.

„O tę spójność, o to byście byli razem oraz współdziałali ze sobą i z nami w Polsce bardzo was proszę” – podkreślił prezydent RP.

Drugie przemówienie wygłosił minister kultury i dziedzictwa narodowego prof. Piotr Gliński. Nawiązał do postaci gen. Kazimierza Pułaskiego mówiąc o jego znaczeniu dla Ameryki i Polski, a także o jego bohaterskiej postawie.

„Myśląc o nim przychodzi do głowy jedno z zasadniczych haseł prowadzących Polaków przez historię swojego kraju i świata. To jest zdanie, które wszyscy znamy: 'Za wolność naszą i waszą'” – podkreślił minister kultury i dziedzictwa narodowego. Zwrócił też uwagę, że mimo iż sformułowanie to powstało w okresie powstania listopadowego i znalazło się na jego sztandarach, to jego znaczenie jest ponadczasowe, oraz że działalność patrona polonijnej parady również uosabiała to przesłanie.

„Kazimierz Pułaski jest wcieleniem motta tego sztandaru, a jego postawa, krew przelana w walkach o suwerenność Polski i Stanów Zjednoczonych odzwierciedlone są w barwach narodowych naszej biało-czerwonej flagi” – mówił prof. Gliński. Dodał, że Parada Pułaskiego jest okazją do świętowania polskiej tożsamości, tradycji i dumy narodowej, oraz że jest wyrazem „unikalnego polskiego charakteru”, dzięki któremu Polacy w swojej ponadtysiącletniej historii wielokrotnie podnosili się z porażek i klęsk, ale także przeżywali wielkie chwile chwały i dumy.

„Dzięki tym naszym cechom charakteru, Polska, kraj wolny i suwerenny tworzy dla swoich obywateli najlepsze perspektywy rozwoju i bezpieczeństwa w Europie” – zaznaczył honorowy marszałek Parady Pułaskiego 2023. Podkreślił też znaczenie zaangażowania Polonii w kwestiach ważnych dla naszego kraju.

„Polska was bardzo potrzebuje. Potrzebuje waszego patriotyzmu, waszego wsparcia, waszej dumy z polskości. Tu, w Ameryce te słowa o patriotyzmie i dumie brzmią szczególnie naturalnie i są oczywiste” – stwierdził minister. Na zakończenie wyraził wdzięczność dla organizatorów Parady Pułaskiego za całoroczną pracę związaną z przygotowaniem tego biało-czerwonego święta Polonii na Piątej Alei, a także dla wszystkich jej uczestników za pielęgnowanie polskiej kultury i tradycji.