Odsłonięcie pomnika „Rzeź Wołyńska” w Domostawie

Pomnik upamiętniający Polaków pomordowanych przez ukraińskich nacjonalistów na Wołyniu i w Małopolsce Wschodniej – „Rzeź Wołyńska” – został odsłonięty w niedzielę, 14 lipca, w Domostawie, k. Niska (w woj. podkarpackim).

Rzeźba autorstwa nieżyjącego już Andrzeja Pityńskiego – znanego Polonii amerykańskiej rzeźbiarza, autora m.in. pomnika Katyń 1940 w Jersey City, NJ – została wykonana na zamówienie Stowarzyszenia Weteranów Armii Polskiej w Ameryce. Przedstawia orła, którego korpus jest umieszczony w płomieniach, a na skrzydłach umieszczono nazwy miejscowości, których mieszkańcy zostali wymordowani przez UPA. W środku monumentu znajduje się wycięty krzyż, a w nim trójzębne widły, na które nabite jest ciało dziecka. U podstawy pomnika z jednej strony znajduje się rodzina z dziećmi w płomieniach, a z drugiej – także w płomieniach – głowy dzieci nabite na sztachety płotu. Pomnik wraz z cokołem mierzy 20 merów wysokości.

Pomnik odsłonili honorowi goście: Aniela Olszówka – była przewodnicząca Rady Gminy Jarocin, Jolanta Wołoszyn – obecna przewodnicząca Rady Gminy Jarocin, Grażyna Pityńska-Kumik – prezes Fundacji Patriotycznej im. Andrzeja Pityńskiego, Zygmunt Bielski – adiutant finansowy Stowarzyszenia Weteranów Armii Polskiej w Ameryce (SWAP) Okręg II w Nowym Jorku, Witold Zych – członek Komitetu Honorowego Społecznego Komitetu Budowy Pomnika Rzeź Wołyńska i Mieczysław Wójcik – członek tego komitetu, Witold Listowski – prezes Stowarzyszenia Kresowian Kędzierzyn Koźle oraz Tomasz Ziemski – autor koncepcji Memoriału Ofiar Ludobójstwa na Kresach Wschodnich. Po odsłonięciu każda z tych osób dostała kawałek biało-czerwonej szarfy zdjętej z pomnika.Podczas poświęcenia monumentu ks. Antoni Moskal, prezes komitetu honorowego jego budowy, powiedział: „Spraw Boże, aby wszyscy, którzy będą się modlili przy pomniku, pamiętali o tym, że nienawiść rodzi śmierć, miłość rodzi życie, a prawda prowadzi do Boga, który jest źródłem miłości i życia wiecznego”. Dodał, iż „świadomi jesteśmy, że tylko prawda może nas wyzwolić. Prawda, którego niczego nie przemilcza, ale prowadzi do prawdziwego nawrócenia i pojednania. Ten pomnik w całym w swym bolesnym wymiarze ukazuje prawdę, którą tak wielu, niestety, świeckich i duchownych, chce zakłamać”.

Na uroczystość w Domosławie przybyli potomkowie pomordowanych na Kresach Polaków oraz członkowie wielu organizacji patriotycznych i stowarzyszeń, a także przedstawiciele Kościoła, lokalnych władz i posłowie RP. Nad tłumami zgromadzonymi wokół pomnika, odsłoniętego 81. rocznicę zbrodni wołyńskich, powiewały polskie flagi.

Warto przypomnieć, że przez dłuższy czas pomnik nie mógł znaleźć swojego miejsca, wiele miejscowości nie chciało go postawić na swoim terenie: Rzeszów, Toruń, Jelenia Góra, Stalowa Wola. W efekcie monument stanął przy trasie Via Carpatia w okolicy Domostawy (gmina Jarocin).Wójt gminy Jarocin Tomasz Podpora pytany, dlaczego jego gmina się zgodziła, podczas gdy wcześniej wiele samorządów odrzucało pomysł budowy pomnika na ich terenie, odpowiedział, że pomysłodawcą i inicjatorem budowy pomnika w Domostawie był jego poprzednik Zbigniew Walczak, który jest prezesem społecznego komitetu budowy pomnika „Rzeź wołyńska” w tej miejscowości. Dodał, że rada gminy podjęła uchwałę w tej sprawie, przy 9 głosach za i 6 wstrzymujących się; nikt nie był przeciw. Zakupiono teren pod postawienie monumentu. Podpora zaznaczył, że zgodę na budowę pomnika w tym miejscu (nie było tam jeszcze wówczas trasy Via Carpatia, ale była planowana budowa mostu) wyraził także sam twórca – Andrzej Pityński. Odnosząc się do często pojawiającego się zarzutu, że pomnik jest zbyt drastyczny, zwrócił uwagę, że równie drastyczne sceny widzimy na przykład w kinie i nikt się nie oburza. „Trzeba powiedzieć, że tak było (na Wołyniu). Artysta tak wyraził swoją wizję i tego nie powinno się zmieniać” – stwierdził.

Członek komitetu organizacyjnego uroczystości odsłonięcia pomnika Witold Zych zacytował słowa autora pomnika, że „dobry pomnik to taki, który jak się raz zobaczy, to się pamięta przez całe życie”. „I to jest taki pomnik – zauważył Zych. – Sztuka Andrzeja Pityńskiego, realizm tych wydarzeń jest główną siłą tego pomnika. Kompozycja, którą stworzył, jest tak mocna, tak silna, że każdego Polaka, który ma polskie serce – poruszy. Na pomniku jest napis: ‘Cześć ich pamięci’. I to jest przesłanie dla wszystkich Polaków” – podkreślił Zych.Opr.

JW, AP (PAP)

ZDJĘCIA: PAP