Święto Niepodległości Polski w metropolii nowojorskiej

Wojtek Maślanka

Okolice 11 listopada to czas, w którym w sposób szczególny zwracamy uwagę na wartości, o które przez 123 lata walczyli nasi przodkowie żyjąc pod pręgierzem zaborców. Jednak największą uwagę skupiamy wówczas na odzyskanej w 1918 roku wolności i powrocie Polski na mapę świata. Wieloletnią tradycją stały się już organizowane z tej okazji uroczystości podkreślające znaczenie uzyskanej wówczas podmiotowości naszego kraju.

Świętowanie Dnia Niepodległości Polski ma zwykle różne formy i odbywa się w wielu polonijnych ośrodkach, ale także w amerykańskich urzędach miejskich, co podkreśla szacunek jakim Polaków darzą lokalni politycy blisko współpracujący z Polonią. Takie obchody w tym roku miały miejsce m.in. na Greenpoince, a także na Manhattanie i w Jersey City.

PATRIOTYCZNY GREENPOINT

Podobnie jak w latach wcześniejszych największe uroczystości niepodległościowe na Greenpoincie zostały zorganizowane przez Polski Dom Narodowy „Warsaw” we współpracy ze 123. placówką Stowarzyszenia Weteranów Armii Polskiej w Ameryce. Tradycyjnie miały one dwuczęściowy charakter, zarówno duchowy jak i artystyczny i odbyły się w niedzielę, 10 listopada. Rozpoczęły się okolicznościową mszą św. odprawioną w kościele św. Stanisława Kostki, którą koncelebrował proboszcz tej parafii ks. Grzegorz Markulak wraz z wikariuszem ks. Sławomirem Szuckim i emerytowanym kapłanem, ks. Józefem Szpilskim. Zarówno w tym „niepodległościowym” nabożeństwie jak i późniejszej akademii mającej miejsce w Polskim Domu Narodowym „Warsaw” udział wzięli m.in.: weterani, ZHP, przedstawiciele Polsko-Słowiańskiej Federalnej Unii Kredytowej oraz różnych polonijnych organizacji i instytucji z wicekonsulem Wiktorem Cicheckim na czele. Uczestniczyli również uczniowie z polonijnych szkół, a także członkowie zespołów Krakowianki i Górale oraz Polish American Folk Dance Company. Patriotyczny klimat przewijał się przez całą mszę św.

„Zebraliśmy się dzisiaj, żeby świętować ten dzień, kiedy nasz naród na nowo mógł odetchnąć i oddychać wolnym powietrzem” – podkreślił tuż po jej rozpoczęciu ks. Grzegorz Markulak. Celebrans dodał, że poprzez modlitwę wyrażamy wdzięczność za to, że nasz kraj na nowo powrócił na mapę świata po 123 latach niewoli.

„To piękna okazja, która skłania nas do tego by dziękować Bogu za ojczyznę i wolność, ale także by prosić o jej pomyślność dla wszystkich naszych rodaków zarówno w Polsce jak i rozsianych po świecie. W szczególności modlimy się za Polonię amerykańską, abyśmy pielęgnowali wartości, dla których nasi przodkowie gotowi byli przelać krew i oddać życie” – zaznaczył kapłan.

Patriotycznym tonem przesiąknięte było także okolicznościowe kazanie wygłoszone przez ks. Sławomira Szuckiego pełne różnych odniesień do niepodległości oraz ważnych wypowiedzi znanych osób i autorytetów. „Niepodległość jest dobrem nie tylko cennym, ale i bardzo kosztownym” – mówił kapłan cytując słowa jednego z ojców polskiej niepodległości marszałka Józefa Piłsudskiego. Podkreślił też, że podczas 123-letniej niewoli „jako naród straciliśmy prawie wszystko, ale nie straciliśmy wiary”, która dawała naszym przodkom nadzieję i mobilizowała ich do walki o wolność.

Po zakończeniu mszy św. jej uczestnicy przeszli do Polskiego Domu Narodowego „Warsaw”, gdzie odbyła się uroczysta akademia. Prowadził ją jego prezes i adiutant generalny SWAP Marek Chrościelewski. Gości powitał oraz krótką modlitwę odmówił ks. Józef Szpilski. Specjalną przemowę dotyczącą odzyskania niepodległości wygłosił wicekonsul Wiktor Cichecki.

„Wolność nie przyszła łatwo. Wymagała bardzo dużo wyrzeczeń, wiele przelanej krwi i ogromnego poświęcenia. Była zdobyta wspólnym wysiłkiem powstańców, żołnierzy, dyplomatów, a także działaczy poza granicami kraju” – podkreślił przedstawiciel polskich władz.

W części artystycznej członkowie ZHP (skrzaty, zuchy, harcerki i harcerze wraz z gronem instruktorskim) przybliżyli zebranym sylwetki bohaterów drugiej wojny światowej, którzy żyli i mieszkali wśród amerykańskiej Polonii. Dzięki temu uczestnicy uroczystości przypomnieli sobie, a być może niektórzy także dopiero poznali bliżej działalność Antoniego Chrościelewskiego i Wincentego Knapczyka, którzy brali udział w bitwie pod Monte Cassino, a także Jadwigi Chruściel oraz Jadwigi i Ryszarda Langerów, członków Szarych Szeregów i uczestników Powstania Warszawskiego.

Z kolei dzieci z zespołu Krakowianki i Górale zaśpiewały patriotyczne pieśni: „Piękna nasza Polska cała” oraz „Jak długo w sercu naszych” a młodzież z Polish American Folk Dance Company zaprezentowała dwa ludowe tańce: „Krakowiaczka” i „Poleczkę”. Wystąpił również chór Angelus, który na początku uroczystości wykonał hymny narodowe – polski i amerykański – a później kilka pieśni, m.in.: „Wojenko, wojenko”, „Marsz Mokotowa”, „Czerwone Maki na Monte Cassino”, „Rotę” oraz „God Bless America”.

Uroczystość zakończył pokaz filmu Janusza Sidora pt. „Władysław hrabia Zamoyski – Pan z Wielkopolski – Władca Tatr”, który poprzedzony by… wykładem na temat jego bohatera wygłoszonym przez dyrektor Biblioteki Kórnickiej Polskiej Akademii Nauk prof. Magdalenę Biniaś-Szkopek.

PODNIESIENIE FLAG W JERSEY CITY

Od kilku lat Dzień Niepodległości Polski obchodzony jest w Urzędzie Miejskim w Jersey City, NJ, na którym zawsze dodatkowo wywieszana jest biało-czerwona flaga. Tegoroczna uroczystość odbyła się tam we wtorek, 12 listopada, i jak zwykle miała bardzo uroczysty charakter. Została przygotowana przez Komitet Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych we współpracy z Urzędem Miejskim Jersey City. Nad jego przebiegiem i patriotycznym programem ceremonii czuwała prezes polonijnej organizacji Bogusława Huang oraz członkowie zarządu Regina Klimczuk i Mariusz Bielski. Z kolei ze strony amerykańskiej opiekę nad uroczystością sprawowała Migdalia Pagan-Milano, asystentka dyrektora biura ds. kulturalnych oraz Pam Andes z biura radnego Richarda Boggiano.

W trakcie ceremonii prowadząca Bogusława Huang zwracała uwagę na znaczenie obchodzonego święta, patriotyzm i jedność Polonii. „Niepodległość nie jest dana na zawsze, trzeba ją szanować i czuwać, a jeżeli zajdzie potrzeba to trzeba także o nią zawalczyć” – podkreśliła prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych.

Okolicznościowych przemówień było więcej. Wygłosili je m.in.: wicekonsul Mateusz Dębowicz, radny i zarazem kandydat na burmistrza Jersey City James Salomon oraz James „Jim” McGreevey, były gubernator New Jersey (w latach 2002-2004), który obecnie również ubiega się o stanowisko burmistrza Jersey City.

Głos zabrała także Aleksandra Szmacińska, absolwentka Polskiej Szkoły Dokształcającej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Jersey City, która opowiedziała o znaczeniu historii i wiedzy na temat własnych korzeni i przodków – jej dziadkowie przeżyli zesłanie na Syberię, co podkreśliła w swojej przemowie. Przemówienia wygłosili także radni Richard Boggiano i Yousef Saleh, którzy również zaprezentowali okolicznościową Proklamację i wręczyli ją na ręce Bogusławy Huang.

W trakcie uroczystości Ela Sługocka, córka sybiraka i zarazem członek Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych odmówiła krótką modlitwę, po czym minutą ciszy uczczono pamięć tych, którzy zginęli w walce o niepodległość Polski. Z kolei Bogumiła Matuszewska – również należąca do tego komitetu – wyrecytowała swój patriotyczny wiersz napisany w 2002 roku. Natomiast na dużym telebimie zaprezentowano teledysk nakręcony niedawno przy pomniku Katyń 1940 w Jersey City przez Wojciecha Bonarowskiego do jego piosenki „Brońmy Polski to nasz dom„. Wideoklip, który można także znaleźć i obejrzeć w internecie na platformie YouTube przedstawia najważniejsze wydarzenia z naszej historii.

Uroczystość związana z Dniem Niepodległości Polski była także okazją do wręczenia specjalnych dyplomów uznaniowych dla obrońców pomnika Katyń 1940 oraz zasłużonych polonijnych działaczy i organizacji. W ten sposób radni Jersey City uhonorowali w tym roku: Konsulat Generalny RP w Nowym Jorku, Polską Szkołę Dokształcającą im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Jersey City, ks. kanonika Józefa Urbana, ks. Bogumiła Chruściela, Jadwigę Kopalę, Bogumiłę Matuszewską, Annę Rutkowską, Stanisława Jarząbka, Michała Krzemienia, Andrzeja Cierkosza, Wojciecha Bonarowskiego oraz Aleksandrę Szmacińską.

Po zakończeniu ceremonii jej uczestnicy przeszli na ratuszowy balkon, gdzie przy dźwiękach „Mazurka Dąbrowskiego” wciągnięto polską flagę na maszt Urzędu Miejskiego w Jersey City. W uroczystości tej, prócz wspomnianych wcześniej osób uczestniczyli także m.in.: weterani z placówki 51/99 SWAP, mianowany na Wielkiego Marszałka Parady Pułaskiego 2025 Ireneusz Bagiński, prezes organizacji zrzeszającej policjantów z Jersey City Paweł Wójtowicz oraz Izabela Spolnik-Zauska, szefowa oddziału Polsko-Słowiańskiej Federalnej Unii Kredytowej w Union, NJ, będącej sponsorem rocznicowych obchodów w Urzędzie Miejskim w Jersey City.

OBCHODY W NOWOJORSKIM RATUSZU

Nowojorska uroczystość związana z Dniem Niepodległości Polski odbyła się we wtorkowy wieczór, 12 listopada, i miała miejsce w głównej sali obrad. Zorganizowana była przez radnego Roberta Holdena przy współpracy z przewodniczącą Rady Miasta Adrienne Adams oraz radnymi: Joann Ariolą, Lincolnem Restlerem i Carliną Riverą, reprezentującymi dystrykty, w których mieszka bardzo dużo Polaków. Ceremonię podobnie jak rok temu prowadziła znana i mająca polskie korzenie prezenterka radiowo-telewizyjna Rita Cosby, natomiast funkcję gospodarza wydarzenia pełnił Robert Holden.

Był on nie tylko jego głównym inicjatorem, ale również ze wszystkich nowojorskich polityków chyba najbardziej identyfikuje się oraz związany jest z Polonią. Ma to związek z tym, że wychował się na Queensie, w dzielnicy zdominowanej przez naszych rodaków, którzy od najmłodszych lat byli jego przyjaciółmi. Również osoby z polskimi korzeniami pracują w jego biurze, którego szefem jest aktywnie działający w naszym środowisku Daniel Kurzyna. Radny Robert Holden wspominał o tym podczas swojego wystąpienia.

Okolicznościowe przemowy wygłosili także m.in.: przewodnicząca Rady Miasta Adrienne Adams, radny Lincoln Restler, a także konsul generalny RP Mateusz Sakowicz, reprezentująca Sejm RP poseł Agnieszka Pomaska i prezydent Rzeszowa Konrad Fijołek, który był jedną z osób uhonorowanych przez Radę Miasta Nowy Jork specjalnymi Proklamacjami. Otrzymały je również polonijne stowarzyszenia zrzeszające nowojorskich policjantów i strażaków – NYPD Pulaski Association oraz FDNY Pulaski Association. Wyróżnienia ta miały na celu uhonorowanie tych organizacji za ich poświęcenie i wkład w rozwój miasta.

Jak powiedział „Nowemu Dziennikowi” radny Robert Holden, Polacy mieszkający zarówno w jego dystrykcie jak i całym Nowym Jorku są bardzo pracowitą i ważną grupą etniczną dla Wielkiego Jabłka, dlatego z przyjemnością wręczył Proklamacje naszym reprezentantom.

„Jest to dla nas wielkie wyróżnienie ponieważ po raz pierwszy otrzymujemy takie uznanie ze strony władz miejskich” – podkreślił w rozmowie z „Nowym Dziennikiem” Marcin Toczek, wiceprezes NYPD Pulaski Association. Dodał, że powagi dodają mu także okoliczności jego wręczenia jakim jest Święto Niepodległości Polski oraz amerykański Dzień Weterana.

„Czujemy się niesamowicie uhonorowani tym wyróżnieniem ze strony radnych miasta Nowy Jork, któremu dumnie służymy i go chronimy” – dodał Marcin Toczek.

W podobnym tonie wypowiedział się Mark Dziemian, prezes FDNY Pulaski Association.

„Zaszczytem jest otrzymanie nagrody od nowojorskich władz. Na co dzień wykonujemy ogromną pracę, bo jak wiadomo strażacy są rozsiani po całym mieście i w razie potrzeby pomagają całej społeczności. Jesteśmy dumni, że możemy służyć ludziom aby czuli się i byli bezpieczni. Dlatego to wyróżnienie ma dla nas wielkie znaczenie” – podkreślił Mark Dziemian.

Trzecia proklamacja została wręczona prezydentowi Rzeszowa i była wyrazem świetnej współpracy tego miasta z Wielkim Jabłkiem.

„To jest dla mnie ogromne wzruszenie przede wszystkim dlatego, że zarówno Rzeszów jak i rzeszowianie mają ogromne tradycje współpracy, ale i emigracji do Nowego Jorku przez co mamy wiele wspólnych rodzin” – podkreślił Konrad Fijołek. Dodał, że wyróżnienie to jest szczególnie miłym gestem ze strony nowojorskiej społeczności.

„Jest także wyrazem tego, co w ostatnich latach robimy wspólnie dla siebie wspierając się wzajemnie. Ma to miejsce zarówno przy okazji naszych narodowych wydarzeń i świąt, ale również wtedy gdy pojawiły się sytuacje kryzysowe, jak chociażby podczas udzielania pomocy ukraińskim uchodźcom. Wtedy także dostawaliśmy wsparcie od społeczności nowojorskiej, za co chcieliśmy serdecznie podziękować. To wszystko jest wzruszające i bardzo miłe” – dodał prezydent Rzeszowa.

Manhattańską uroczystość związaną ze 106. rocznicą odzyskania przez Polskę niepodległości krótkimi programami artystycznymi uatrakcyjniły występy Chóru Dziecięcego Polonia oraz Polish American Folk Dance Company. Natomiast na samym początku ceremonii hymny narodowe – amerykański i polski – zaśpiewała Patrycja Posłuszna.

BIAŁO-CZERWONE OŚWIETLENIE

Dzięki staraniom Konsulatu Generalnego RP w Nowym Jorku wieczorem we wtorek, 12 listopada, kilka znanych i bardzo charakterystycznych dla Nowego Jorku budynków zostało oświetlonych polskimi barwami. Miało to miejsce dzień po przypadającym święcie odzyskania przez Polskę niepodległości ponieważ 11 listopada w Stanach Zjednoczonych obchodzony jest również Dzień Weterana i z tego powodu obiekty te zawsze przybierają amerykańskie barwy.

Biało-czerwonym kolorami oświetlono: One World Trade Center, One Vanderbilt, most Kościuszki, Penn Station’s East End Gateway i Penn Station’s Moynihan Train Hall. Niestety mimo wystosowanej prośby, zarząd Empire State Building nie zdecydował się na podświetlenie iglicy tego wieżowca polskimi barwami. Ta odmowa jednak chyba nie dziwi nikogo, ponieważ od wielu już lat podobną negatywną decyzję otrzymuje Komitet Główny Parady Pułaskiego, który corocznie zwraca się z prośbą o uhonorowanie w ten sposób październikowej manifestacji Polonii na Piątej Alei.