Tożsamość zapisana niezmywalnym atramentem

Wojtek Maślanka

W niedzielę, 20 sierpnia, w Narodowym Sanktuarium Matki Bożej Częstochowskiej w Doylestown, odbyły się okolicznościowe uroczystości związane ze Świętem Żołnierza, obchodzonym od 1923 r. na pamiątkę Bitwy Warszawskiej, jednej z największych wiktorii w historii polskiego oręża.

W tegorocznej ceremonii udział wzięli m.in.: członkowie Stowarzyszenia Weteranów Armii Polskiej oraz Korpusu Pomocniczego Pań i Związku Sokolstwa Polskiego w Ameryce, oficerowie Wojska Polskiego i ataszatu Ambasady RP w Waszyngtonie, dyplomaci i konsulowie, Kadeci Pułaskiego, a także przedstawiciele wielu polonijnych organizacji i instytucji, ZHP, grupy rekonstrukcyjne oraz młodzież i dzieci z polonijnych szkół. Byli także goście z Kanady, reprezentujący Polonijno-Kanadyjski Instytut Badań Historycznych oraz grupę rekonstrukcyjną Gwardia Honorowa-Błękitna Armia i Klub Gazety Polskiej w Toronto.

Uroczystości związane ze Świętem Żołnierza były złożone z kilku części i miały miejsce na cmentarzu weterańskim, przed sanktuarium maryjnym oraz w świątyni, gdzie została odprawiona uroczysta msza, a także odbyła się okolicznościowa akademia i ceremonia wręczenia odznaczeń. Obchody pięknym śpiewem uświetnił chór Angelus z Greenpointu oraz zespół wokalny Soul z Sanoka.

WIEŃCE I APEL PAMIĘCI

Uroczystość związana ze Świętem Żołnierza tradycyjnie rozpoczęła się od wizyty przy grobie dr. Teofila Starzyńskiego, pierwszego prezesa SWAP i zarazem wybitnego członka Związku Sokolstwa Polskiego w Ameryce. Wieniec z biało-czerwonych kwiatów złożył tam zastępca attaché obrony przy Ambasadzie RP w Waszyngtonie płk Sylwestr Szopieraj, któremu towarzyszyli: naczelna prezeska Korpusu Pomocniczego Pań Helena Knapczyk, naczelny komendant SWAP Tadeusz Antoniak, adiutant główny SWAP Marek Chrościelewski i przedstawiciel Związku Sokolstwa Polskiego w Ameryce Stephen Flor.

Kolejnym elementem uroczystości było upamiętnianie polskich żołnierzy, którzy zginęli podczas obrony naszej ojczyzny, oraz zmarłych weteranów wojennych. Miejscem, w którym oddano im hołd, był pomnik Husarza, gdzie również złożono biało-czerwony wieniec. Dokonał tego wicekonsul Stanisław Starnawski w towarzystwie sybiraków: Heleny Knapczyk i Fryderyka Dammonta. Modlitwę za poległych i zmarłych weteranów odmówił o. Marcin Ćwierz, przeor wspólnoty paulińskiej w Amerykańskiej Częstochowie.

Później uczestnicy uroczystości przemaszerowali przed sanktuarium maryjne, gdzie odbył się okolicznościowy apel. Rozpoczął się odśpiewaniem hymnów narodowych – polskiego i amerykańskiego – oraz przeglądem pododdziałów złożonych z obecnych na uroczystości członków SWAP, Korpusu Pomocniczego Pań oraz ZHP. Przeglądu dokonał płk. Sylwester Szopieraj, attaché obrony przy Ambasadzie RP w Waszyngtonie, wraz z Tadeuszem Antoniakiem, naczelnym komendantem SWAP. Kolejnym elementem uroczystości był Apel Pamięci, przygotowany i odczytany przez dr. Teofila Lachowicza, archiwistę SWAP. Oddano w nim cześć wszystkim poległym w różnych powstaniach i walkach o wolność Polski oraz zamordowanym przez reżim hitlerowski i komunistyczny. Ich pamięć uczczono także potrójną salwą honorową.

Następnie przedstawiciele różnych organizacji i instytucji złożyli wieńce i kwiaty pod pomnikiem Matki Bożej Hetmańskiej, na którym znajduje się tablica upamiętniająca Cud nad Wisłą i Bitwę Warszawską. Wśród delegacji z biało-czerwonymi wiązankami byli m.in.: polscy dyplomaci: wicekonsul Stanisław Starnawski oraz konsulowie honorowi Deborah Majka (z Pensylwanii) i prof. Robert Schwartz (z New Jersey), oficerowie Wojska Polskiego: płk. Sylwester Szopieraj wraz z płk. Klaudiuszem Kamińskim i kmdr. Bogdanem Liputem, delegacja Sokolstwa Polskiego w Ameryce ze Stephenem Florem na czele, polscy weterani służący w armii amerykańskiej, przedstawiciele Komitetu Głównego Parady Pułaskiego: Richard Zawisny, Jadwiga Kopala i Maria Bielska, Komitet Smoleńsko-Katyński, który reprezentowali: Jacek Szklarski, John Czop i Adam Stępień, zarząd Polskiej Szkoły im. św. Stanisława Kostki w Wallington z dyrektorką Agnieszką Kasprzak na czele, delegacja Polskiej Szkoły Dokształcającej w Manville, przedstawiciele ZHP, Solidarności, a także naczelna prezeska Korpusu Pomocniczego Pań Helena Knapczyk z naczelnym komendantem SWAP Tadeuszem Antoniakiem i adiutantem generalnym tej organizacji Markiem Chrościelewskim.

Po zakończeniu składania wieńców miała miejsce weterańska defilada, kończąca tę cześć obchodów. Natomiast tuż przed okolicznościową mszą św. złożono także biało-czerwony wieniec przed znajdującą się w przedsionku sanktuarium maryjnego płaskorzeźbą, pod którą umieszczone jest serce Ignacego Jana Paderewskiego.

UROCZYSTE NABOŻEŃSTWO

Kolejnym elementem obchodów Święta Żołnierza była okolicznościowa msza św., którą celebrował przeor wspólnoty paulińskiej, o. Marcin Ćwierz wraz z ks. Bogdanem Chruścielem, kapelanem Gniazda Sokołów nr 17. Wzięli w niej udział wszyscy uczestnicy uroczystości, a także liczni wierni przybyli do sanktuarium.

Lektorami czytającymi Pismo Święte byli: sybiraczka Helena Knapczyk oraz adiutant finansowy SWAP Zygmunt Bielski. Uroczystą homilię pięknym śpiewem uatrakcyjnił chór Andelus z Greenpointu oraz zespół wokalny Soul z Sanoka.

W kazaniu wygłoszonym przez przeora było wiele odniesień do patriotyzmu, żołnierzy oddających życie za naszą wolność i pokój, a także do odczytanego wcześniej Apelu Pamięci. Kapłan podkreślał, że historia naszej ojczyzny ma zarówno piękne, jak i smutne, a nawet tragiczne chwile, które niezależnie od tego, jak je postrzegamy, składają się na naszą narodową tożsamość.

„Nie jesteśmy w stanie tego wymazać z kart historii naszej ojczyzny, ponieważ zostało to zapisane niezmywalnym atramentem. Atramentem krwi, atramentem czyjegoś życia, które ktoś świadomie poświęcił w obronie tego, co uważał za słuszne – w obronie Boga, honoru i ojczyzny” – podkreślił o. Marcin Ćwierz. Dodał, że dlatego powinniśmy o nich pamiętać oraz być wdzięczni ludziom, którzy nas chronią oraz potwierdzają swoimi czynami i życiem, że warto być Polakiem.

„Pamiętajmy o tym każdego dnia, o tym, kim jesteśmy i co sobą reprezentujemy, a także o tym, co reprezentowali sobą nasi przodkowie” – apelował przeor.

„Pamięć o nich stanowi naszą tożsamość” – dodał kapłan pod koniec swojego kazania.

PRZEMOWY I PODZIĘKOWANIA

Bezpośrednio po zakończeniu mszy św. w sanktuarium odbyła się okolicznościowa uroczystość poświęcona Świętu Żołnierza. Tę część uroczystości prowadził Tadeusz Antoniak. Naczelny komendant SWAP w swoim przemówieniu zwrócił uwagę, że mimo iż w niedzielę, 20 sierpnia, obchodzone było Święto Żołnierza związane z Bitwą Warszawską i Cudem nad Wisłą to jednak wspominać i czcić należy wszystkich poległych na różnych frontach w obronie ojczyzny.

„Przy okazji dzisiejszego święta możemy mówić i pamiętać o ofiarach tych, którzy na stos rzucali swój życia los i zawsze z hasłem 'Bóg, Honor, Ojczyzna’ walczyli o niepodległość Polski” – podkreślił Tadeusz Antoniak. Dodał, że do nas należy tylko utrzymywanie pamięci o bohaterach, którzy oddawali swoje życie za naszą wolność.

„To jest tak bardzo mało w porównaniu z ofiarą tych ludzi” – zaznaczył na zakończenie naczelny komendant SWAP.

Przekazał on również życzenia przesłane do uczestników niedzielnej uroczystości przez Marszałka Seniora Sejmu Antoniego Macierewicza, sekretarza stanu i pełnomocnika rządu ds. Polonii i Polaków za Granicą Jana Dziedziczaka oraz szefa Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych Jana Kasprzyka.

Kolejnym mówcą był płk. Sylwester Szopieraj, attaché obrony przy Ambasadzie RP w Waszyngtonie. Wspominał on o poświęceniu żołnierzy walczących o wolność Polski i broniących jej niepodległości, ale także przelewających krew za wolność innych narodów. Podkreślił, że naszym obowiązkiem jest pamiętać o tym wszystkim.

„Musimy również dbać o to, by przyszłe pokolenia wiedziały, skąd się wywodzimy, jaka jest nasza historia i dokąd zmierzamy” – zaznaczył płk Szopieraj. Wyraził też podziw dla Polonii, która kultywuje polską tradycję i kulturę mimo wielu problemów związanych z życiem na obczyźnie.

Z kolei wicekonsul Stanisław Starnawski w swoim przemówieniu podziękował weteranom za to, że są depozytariuszami wartości patriotycznych. Podkreślił, że są one także bardzo ważne w czasie pokoju, ponieważ pomagają tworzyć naszą, polską i polonijną społeczność.

„One przypominają nam również o tych niezwykłych osiągnięciach i wyczynach oraz historii oręża polskiego, ale też kierują nasze myśli ku temu, o co nasi przodkowie walczyli” – podkreślił Stanisław Starnawski.

Głos zabrała również Helena Knapczyk. Doskonale znana Polonii sybiraczka w imieniu Korpusu Pomocniczego Pań wyraziła podziękowania ojcom paulinom za pięknie odprawioną mszę św. oraz złożyła życzenia wszystkim żołnierzom i weteranom z okazji ich święta. Wyrecytowała również wiersz „Dziś idę walczyć – Mamo!”, napisany przez Józefa Szczepańskiego ps. „Ziutek”, poetę i powstańca warszawskiego z batalionu „Parasol”.

W tej części uroczystości wręczono również odznaczenia przyznane przez zarząd SWAP osobom, które zasłużyły się dla tej weterańskiej organizacji oraz dla Polonii i Polski. Ostatnim punktem uroczystej akademii był występ zespołu wokalnego Soul z Sanoka, który pod dyrekcją dr Moniki Brewczak wykonał kilka patriotycznych pieśni związanych z umiłowaniem ojczyzny oraz bohaterskimi postawami naszych rodaków i polskich żołnierzy. Na zakończenie uroczystości młode wokalistki wraz ze wszystkimi zebranymi w sanktuarium zaśpiewały „Rotę”.

MEDALE IGNACEGO JANA PADEREWSKIEGO

Tradycją obchodów związanych ze Świętem Żołnierza jest uhonorowanie przez Zarząd Główny SWAP zasłużonych osób. W tym roku przyznano siedem wyróżnień, którymi były Medale im. Ignacego Jana Paderewskiego. Wśród odznaczonych byli m.in. paulini: przeor wspólnoty o. Marcin Ćwierz, o. Bartłomiej Marciniak oraz prowincjał o. Tadeusz Lizińczyk, który niestety z uwagi na inne obowiązki nie mógł uczestniczyć w tej uroczystości. Odznaczenia otrzymali także: przedstawiciel Związku Sokolstwa Polskiego w Ameryce Stephen Flor, twórca grupy rekonstrukcyjnej Gwardia Honorowa-Błękitna Armia i dyrektor Polonijno-Kanadyjskiego Instytutu Badań Historycznych Andrzej Kawka, działacz Solidarności i zarazem członek grupy rekonstrukcyjnej Gwardia Honorowa-Armia Błękitna oraz przewodniczący Klubu Gazety Polskiej w Toronto Jerzy Lizak, a także redaktor „Nowego Dziennika” Wojciech Maślanka.

Medale zasłużonym osobom wręczali przedstawiciele Zarządu Głównego SWAP: archiwista dr Teofil Lachowicz, adiutant finansowy Zygmunt Bielski, adiutant generalny Marek Chrościelewski, a także komendant Placówki 12. SWAP Tadeusz Guzik oraz wicekomendant Okręgu 10. SWAP i kronikarz Placówki 12. SWAP dr Janusz Romański. Wręczone odznaczenia mają szczególne znaczenie, ponieważ patronuje im jeden z ojców niepodległości Polski.

„Medal ten jest przyznawany osobom, które kontynuują idee wybitnego męża stanu, patrioty, naszego wielkiego rodaka, Ignacego Paderewskiego, wspierając Jego dzieło budowy naszej Ojczyzny, pracując ofiarnie dla wysokiego prestiżu i godnego imienia Polonii Amerykańskiej, naszej Ojczyzny Polski i jej narodu” – czytamy w liście laudacyjnym napisanym przez dr. Janusza Romańskiego i wręczonym wraz z dyplomem oraz odznaczeniem naszemu redakcyjnemu koledze.

Wyróżnione osoby podkreślały swoją radość z powodu uhonorowania ich działalności niezwykle ważnymi medalami, w dodatku w tak szczególnym miejscu, jakim jest Amerykańska Częstochowa, gdzie w przedsionku sanktuarium spoczywa serce Ignacego Jana Paderewskiego.

„Ten szczególny mąż stanu i wirtuoz mówił o wolności, miłości i umiłowaniu ojczyzny – podkreślił o. Bartłomiej Marciniak. – Więc niech w naszych sercach będzie 'Bóg, Honor i Ojczyzna’. Medal ten poświęcam Matce Bożej, która jest naszą Królową Polski, ale i matką czynu zbrojnego, która nieustannie zwycięża” – stwierdził jeden z odznaczonych paulinów.

„Być może nie zasłużyłem na tak wielkie odznaczenie, ale jestem z tego powodu bardzo szczęśliwy. Medal Paderewskiego jest dla mnie bardzo ważny i jest także symbolem tego, kto jest naszym mentorem i wodzem” – podkreślił Andrzej Kawka z Toronto.

Również jego kolega Jerzy Lizak nie krył radości. „Przyjemne jest to, że ktoś docenia i zauważa, że człowiek próbuje coś zrobić i za to dziękuję zarządowi SWAP” – powiedział.

„To odznaczenie ma dla mnie szczególne znaczenie, ponieważ nosi imię i podobiznę wielkiego męża stanu oraz jednego z architektów polskiej niepodległości Ignacego Jana Paderewskiego. W dodatku medal ten został wydany z okazji 90. rocznicy Czynu Zbrojnego Polonii Amerykańskiej i Kanadyjskiej oraz związany jest z Błękitną Armią, która pokazała odwagę, męstwo, wiarę i miłość do ojczyzny. A to są cechy ponadczasowe, którym powinniśmy być zawsze wierni. Dlatego też bardzo dziękuję zarządowi głównemu SWAP, oraz zarządowi Placówki 12., a zwłaszcza jego kronikarzowi dr. Januszowi Romańskiemu za to szczególne wyróżnienie” – podkreślił Wojciech Maślanka.