Dzień pamięci polskich ofiar rzezi na Wołyniu

Narodowy Dzień Pamięci Ofiar Ludobójstwa dokonanego przez nacjonalistów ukraińskich na obywatelach II Rzeczypospolitej obchodzony jest 11 lipca. W tym roku była to 79. rocznica tzw. krwawej niedzieli, gdy na Wołyniu doszło do największej fali mordów na Polakach.

Narodowe Forum Kresowe USA, Polska Fundacja Kulturalna oraz Polish American Living History Association wspólnie zorganizowały – w sobotni wieczór, 9 lipca – symboliczną uroczystość na cmentarzu w Amerykańskiej Częstochowie pod pomnikiem Mściciela, autorstwa Andrzeja Pityńskiego, upamiętniającą ofiary ludobójstwa Polaków, dokonanego przez ukraińskich nacjonalistów w latach 1939-1947.

Jerzy Szpak z Narodowego Forum Kresowego USA podkreślił we wprowadzeniu, jak ważnym i niosącym ogromne konsekwencje wydarzeniem w historii Polski było „ludobójstwo na terenie Wołynia i Galicji Wschodniej”.

Weronika Szybowski i Gabriela Szpak przypomniały o rocznicy rzezi wołyńskiej, mówiąc m.in.: „11 lipca 1943 r. to jedna z najważniejszych dat we współczesnej historii. Wtedy to jednocześnie w ok. 100 miejscowościach na Wołyniu doszło do zaplanowanej fali mordów na Polakach, co często miało też miejsce w kościołach, gdy wierni gromadzili się na mszach św. Prawda jest okrutna i brutalna – na Kresach Ukraińcy wymordowali około 200 tys. Polaków i, niestety, obecnie połowa Polaków nie wie o tym. Polacy byli mordowani zbiorowo i pojedyńczo. Było to ludobójstwo barbarzyńskie. Marzeniem była śmierć od kuli, a nie przy pomocy narzędzi gospodarskich”.

Tożsamość narodowa jest niezbędnym elementem dla zachowania ciągłości tradycji, kultury, historii, języka.

Dlatego Polska Fundacja Kulturalna w marcu 2022 rozpoczęła akcję „Obudź w sobie polskość – kocham Polskę”.

O idei tej akcji przypomniała Weronika Szybowski – po polsku i w języku angielskim – czyli o zachęcaniu Polaków do umieszczania naklejek „Kocham Polskę” na autach, przypinania na plecakach czy ubraniach.

Gabriela Szpak przedstawiła wiersz „Wołyński różaniec” Grzegorza Adama Ba, kończący się strofą:

Wołyński różaniec w szkarłacie,

Krew wymieszana ze łzami.

Pomódl się Siostro i Bracie,

Wszak po nich my… sierotami.

Z recytacjami wystąpiły również: Weronika Szybowski (wiersz Stanisława Srokowskiego „Duchy Kresów”) oraz Małgorzata Motykiewicz (Stanisław Srokowski „Polska dusza”).

Natomiast telefonicznie Genowefa Łukasiewicz, cudownie ocalała z rzezi wołyńskiej, przeczytała swoje wzruszające wiersze o Kresach i ludobójstwie tamtejszych Polaków.

Zgromadzeni odśpiewali hymn polski, zaintonowany przez Krzysztofa Czuja z Polish American Living History Association, który następnie poprowadził śpiew znanych pieśni religijno-patriotycznych.

Przez cały czas uroczystości honorową wartę przy pomniku pełnił Antoni Litwinowicz.

Przedstawione zostały informacje o genezie i działalności ukraińskich organizacji nacjonalistycznych, odpowiedzialnych za masowe zbrodnie, akty terroru i zniszczenia, które miały na celu całkowite pozbycie się jakichkolwiek śladów polskości na tych terenach zamieszkałych przez Polaków od stuleci.

Organizatorzy przypomnieli również, że określenie „zbrodnia wołyńska” dotyczy nie tylko masowych mordów dokonanych na terenach Wołynia, czyli byłego woj. wołyńskiego, ale także w woj. lwowskim, tarnopolskim i stanisławowskim (Galicja Wschodnia), a także w woj. lubelskim i poleskim.

Dominantą graficzną uroczystości był kwiat lnu – symbol pamięci o ukraińskim ludobójstwie na Polakach. Obecny na specjalnych flagach zawieszonych przed pomnikiem Mściciela, na planszy informacyjnej dotyczącej wydarzenia, ulotkach nt. uroczystości oraz w formie symbolicznych przygotowanych kwiatków lnu. Przed II wojną światową na Wołyniu len był powszechnie uprawianą rośliną. Kwiat lnu kwitnie niezwykle krótko, zazwyczaj pół dnia, i dlatego stał się symbolem przerwanego życia tysięcy ludzi.

Gdy zaczął zapadać zmrok, pomnik Mściciela na cmentarzu oświetlony został polskimi barwami narodowymi, a wokół zamigotały płomienie zniczy. Przeor klasztoru, ojciec Marcin Cwierz poprowadził wspólną modlitwę, mówiąc m.in.: „Pragniemy dzisiaj upamiętnić rocznicę tej okrutnej rzezi, w której straciło życie tak wielu naszych rodaków. Wołyń stał się miejscem, które kojarzy nam się nie tylko ze zbrodnią, ale także z ofiarą. Ofiarą, którą pragniemy upamiętnić, a zatem odnowić pamięć o naszych rodakach i podtrzymywać ją w nas przez kolejne lata, aby móc następnie przekazać ją w sztafecie pokoleń naszym dzieciom i naszym wnukom”.

Ważnym elementem uroczystości były wspomnienia związane z losami członków rodzin i bliskich podczas ludobójstwa. Podzielili się nimi Bogusława Adamów i Piotr Czeczetkowicz.

Na zakończenie uroczystości pani Bogusława złożyła pod pomnikiem Mściciela wiązankę kwiatów.

Każdy z obecnych otrzymał ufundowane przez Polską Fundację Kulturalną książki z poezją Stanisława Srokowskiego o tematyce kresowej, znaczki oraz naklejki „Kocham Polskę”, ulotki informacyjne w językach polskim i angielskim o ludobójstwie Polaków na Kresach i symboliczne kwiatki lnu, przygotowane przez Jerzego Szpaka.

Następnego dnia, w niedzielę, 10 lipca, Narodowe Forum Kresowe USA, Polska Fundacja Kulturalna oraz Polish American Living History Association byli obecni, dzięki uprzejmości zakonu paulinów, w stołówce w Amerykańskiej Częstochowie, gdzie ustawiono plansze informacyjne o ludobójstwie Polaków na Kresach oraz o akcji „Obudź w sobie Polskość – Kocham Polskę”. Można było otrzymać znaczki i naklejki Kocham Polskę, symboliczne kwiaty lnu, ulotki o ludobójstwie Polaków na Kresach oraz książki o tematyce kresowej. Ogromnie wzruszające były rozmowy z ocalałymi z ludobójstwa wołyńskiego oraz ich rodzinami.

Organizatorzy dziękują wszystkim, którzy pomogli w przygotowaniu uroczystości oraz za spontaniczne donacje na pokrycie kosztów organizacyjnych.

Podziękowania kierujemy również do zakonu paulinów w Amerykańskiej Częstochowie oraz miłych pań w recepcji stołówki za pomoc.

PFKC

ZDJĘCIA: PFK